Około 7 tysięcy przedstawicieli polskiej inteligencji z Kociewia i Kaszub, pacjenci szpitali psychiatrycznych oraz Żydzi zostało pomordowanych przez Niemców. W kociewskich lasach zabito wielu polskich księży, nauczycieli, rolników, kupców, rzemieślników i urzędników. Zostali pochowani w 39 masowych mogiłach, a pod koniec wojny, gdy zbliżał się front mogiły rozgrzebano, a zwłoki palono i usuwano ślady zbrodni.
Wszystkim tym ofiarom co roku oddają hołd i pamięć władze samorządowe, harcerze, wojsko, policja, poczty sztandarowe, młodzież szkolna i mieszkańcy okolicznych miejscowości. Podczas mszy świętej koncelebrowanej przez księdza biskupa Ryszarda Kasynę modlono się za ofiary niemieckiej zbrodni. Przypomniano ich pamięć podczas Apelu Poległych i koncertu pieśni patriotycznych.
Hołd i cześć oddawana ofiarą zamordowanym w Szpęgawsku przekazywana kolejnym pokoleniom jest bardzo ważna w naszej historii i tradycji. Przyjeżdżam tutaj corocznie, aby oddać cześć mojemu zamordowanemu dziadkowi – powiedział Szymon Knitter. Cieszę się z faktu, że jest tak dużo młodych ludzi i uczniów, którzy znają czasy wojny już tylko z opowieści i lekcji historii. Pamiętajmy o wielkiej daninie krwi jaką Kociewie zapłaciło w pierwszych dniach września 1939 roku.
