28 czerwca 1919 roku „Mocarstwa Sprzymierzone i Skojarzone” podpisały w Wersalu Traktat Pokojowy z pokonanymi Niemcami, kończąc I wojnę światową. Artykuł 102. traktatu zobowiązywał mocarstwa do utworzenia Wolnego Miasta Gdańska. Ponad 290 km granicy nowego państwa przebiegało przez wiele wsi i osad Pomorza jedną z nich były Koźliny.
Granica została podzielona na sekcje, oznaczone literami od A do G. Sekcja D, przebiegała od puntu Postołowo do Wisły. Liczyła ponad 30 kilometrów i ustawiona na niej 170 słupków granicznych. Wyznaczono również trzy przejścia graniczne, a jedno z nich mieściło się w Koźlinach. Był tutaj punkt kontroli celnej całodobowy dla ruchu pieszego i samochodowego.
Na karty historii granica w Koźlinach powróciła, gdy nocą 1 września 1939 roku przejechała przez nią jedna kompania i pięć wozów pancernych wojsk niemieckich, które atakowały Tczew z zamiarem zajęcia mostów wiślanych.
W 1945 roku wraz z zakończeniem II wojny światowej i zmianą granic rozpoczęła się wędrówka ludzi. Dotychczasowi mieszkańcy Koźlin uciekali na zachód, a na ich miejsce przybywali nowi z centralnej Polski i Kresów Wschodnich II RP.
Kolejne pokolenia dzieci, wnuki pierwszych osadników traktują Koźliny jako swoją wieś rodzinną. Jak pisał prof. Leszek Kołakowski:
„Małą ojczyzna to miasto czy wieś, w której się urodziliśmy, to środek świata. To przestrzeń niewielka, w której się obracamy – nasze domy, ulice, cmentarze, kościoły, to przestrzeń niewielka wielkim wysiłkiem ludzkim zbudowana, przez wojny niszczona i odbudowywana, to centrum świata”.
Kontrola graniczna, próby przemytu, przekraczanie nielegalnie granicy, strzały i pościgi były elementem rekonstrukcji wydarzeń sprzed lat. Ta żywa lekcja historii pozostanie w pamięci jej uczestników i zostanie zapamiętana jako „Epizod graniczny w Koźlinach z 1938 roku”. Mieszkańcy Koźlin odsłonili również tablicę historyczno – turystyczną, która przedstawia tło tych zdarzeń.
Wydarzenia w Koźlinach były elementem obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości w 1918 roku.
Wśród zaproszonych gości obecni byli: Barbara Kamińska Wójt Gminy Suchy Dąb, Hanna Brejwo Wójt Gminy Pszczółki, Emilia Grzyb Prezes Lokalnej Grupy Działania „Trzy Krajobrazy”, Bogdan Dombrowski Radny Powiatu Gdańskiego, Jerzy Wiśniewski dyrektor Szkoły Podstawowej w Koźlinach, Antoni Ciunowicz Sołtys wsi Koźliny.
Organizatorami wydarzenia byli: Urząd Gminy Suchy Dąb, Stowarzyszenie „Wczoraj. Dziś i jutro”, Lokalna Grupa Działania „Trzy Krajobrazy”, Starostwo Powiatu Gdańskiego, Zrzeszenie Kaszubsko Pomorskie oddział Kociewski w Tczewie, Sołtys i mieszańcy Koźlin, Koło Gospodyń Wiejskich „Koźlinianki”, Ochotnicza Straż Pożarna w Suchym Dębie.
Honorowy Patronat nad wydarzeniem objął prof. Edmund Wittbrodt Prezes Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego.
fot. (tt)
FILM: inscenizacja i patrol graniczny
FILM uroczystość odsłonięcia pamiątkowej tablicy
