Tadeusz Plichta: WPR zapewnia stabilny rozwój polskiego rolnictwa

Obawy? Były
Dla polskich rolników ustabilizowanie warunków gospodarowania to równe duże osiągnięcie jak pomoc finansowa, którą Unia zaoferowała polskiej wsi. Wielu ekspertów uważa, że dla rozwoju gospodarstw aspekt finansowy miał pierwszoplanowe znaczenie. Początkowo aż 70-80 % rolników sceptycznie odnosiła się do propozycji przystąpienia do Unii. Obawy były wynikiem zacofania rolnictwa, bo było niekonkurencyjne. Wmawiano wówczas rolnikom, że żywność z Europy Zachodniej zaleje polski rynek, a rodzinne produkty nie znajdą nabywców.
Ostatecznie w referendum w sprawie członkostwa w UE decydującym argumentem okazały się argumenty finansowe. Polska w pierwszych latach akcesji (2004-2006) dostała ok. 4 mld. Euro, a w sumie do o 2013 roku rolnictwo i obszary wiejskie zasiliło z UE blisko 30 mld. euro (120 mld. zł). Badania opinii społecznej wskazują, że dziś ponad 60 % rolników akceptuje członkostwo w UE.
 
Dopłaty
Wsparcie rolnictwa funduszami publicznymi (UE i krajowymi) w postaci dopłat bezpośrednich spowodowało wzrost dochodów rolników. Dochody tej grupy ludności są bardzo zmienne i zależą m. in. od koniunktury, wielkości produkcji i cen. Dopłaty w znacznym stopniu niwelują te wahania, bo średnio ok. 50 % dochodu pochodzi z dopłat. W latach 2004-2013 realny dochód rolników wzrósł o ponad 64 %, podczas gdy w gospodarstwach pracowników o 39 %, osób pracujących na własny rachunek - 37 %, a emerytów i rencistów o 26 %. Pomimo to dochody gospodarstw rolniczych są nadal niższe niż miejskich.
Według Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w ostatnim dziesięcioleciu coraz silniej następują procesy koncentracji w polskim rolnictwie. Średni obszar gospodarstw rolnych wzrósł z ok. 8,5 ha do 10,2 ha. Spadło zatrudnienie w rolnictwie z 2mln do 1,76 mln osób. Może nie są to zbyt znaczące zmiany, jednak rozdrobnienie agrarne jest konsekwencją wcześniejszych opóźnień rozwojowych, a odpływ ludzi z rolnictwa zależy głównie od możliwości tworzenia miejsc pracy poza rolnictwem.
 
Więcej na WPR
W budżecie UE na lata 2014-2020 na realizację WPR Polska otrzyma 32,1 mld euro (w cenach bieżących). To realnie 1,6 mld euro więcej niż w okresie poprzednich siedmiu lat. Ustalenia dotyczące nowych ram budżetowych (2014-2020) dają szansę na kontynuację szybkiego rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa.
W ostatnich 10 latach dochody polskich rolników się potroiły. Miało na to wpływ otwarcie rynku UE i dobra koniunktura na rynkach światowych oraz dopłaty bezpośrednie i polityka rozwoju obszarów wiejskich.Dla porównania, dochody rolników z krajów UE-9 wzrosły średnio o 89 % (do 2012 ), a w UE-15 zwiększyły się w stosunku do 2003 roku tylko o11% i w latach 2003-2013 się nie zmieniały.
 
Eksport
Od momentu wejścia Polski do UE polski eksport towarów rolno-spożywczych zwiększył się niemal pięciokrotnie-z 4,1 w 2003 roku do20 mld euro w 2013, rósł on o około 20 % rocznie. Obecnie na unijny rynek trafia ponad ¾ polskiego eksportu tego sektora, Na tle pozostałych krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej Polska jest dominującym producentem i eksporterem żywności. W 2013 roku najczęściej eksportowanymi polskimi towarami rolno-spożywczymi były: mięso i podroby jadalne (16,4 % ), produkty mleczarskie,owoce i warzywa, jaja, miód, tytoń-wynika z raportu opracowanego przez ministerstwo spraw zagranicznych. Według tego dokumentu polski przemysł przetwórstwa rolno-spożywczego stał się stał się jedną z najbardziej konkurencyjnych branż polskiej gospodarki. Jego sprzedaż wzrosła z poziomu 102,7 mld zł w 2003 roku do 135,5 mld zł w 2012. W branży tej pracuje 424 tyś. osób.
 
Rybołówstwo
Po przystąpieniu Polski do UE polskie rybołówstwo zostało włączone do Wspólnej Polityki Rybackiej. Oznaczało to przyjęcie unijnych regulacji prawnych i głębokie zmiany. W ciągu 10 lat członkostwa polski sektor rybacki otrzymał 936 mln euro pomocy unijnej. Pieniądze te pozwoliły na realizację 32 tys. projektów. Dotyczyły one m. in. akwakultury, rybołówstwa przybrzeżnego i śródlądowego, przetwórstwa i rynku rybnego. Środki trafiły także na promocję na promocję sprzedaży ryb, redukcję i modernizację floty rybackiej. W latach 2004-2013 blisko 657 mln złotych zainwestowano w rozbudowę i modernizację infrastruktury portowej w kilkunastu polskich portach i kilku przystaniach. Projekty obejmowały modernizację nabrzeży i urządzeń portowych.
Konieczne było też zmniejszenie połowów ryb w Bałtyku do kwot, jakie Unia przyznała Polsce. W rezultacie spadły one o 15 %. Podkreślić należy że poprawiło to rentowność połowów.
Reasumując dzięki przystąpieniu Polski do UE rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy stały się nowoczesne i konkurencyjne.
Dr inż. Tadeusz Plichta, Główny specjalista PODR w Gdańsku