Megality – w średniowieczu nazywano tumuli paganorum – to grobowce pogan lub tumuli gigantis – grobowce gigantów, zamieszkujący Pomorze Niemcy nazywali je Hünenbetten – łoża olbrzymów, w Polsce, na Kujawach, mówiono na nie niekiedy żale, lub żalki. Cmentarzyska budowała ludność grupy łupawskiej kultury pucharów lejkowatych, która żyła na terenie Pomorza w podobnym okresie, gdy w obecnej Anglii powstawało słynne na całym świecie Stonehege.
Piątkowa konferencja pn. „Dziedzictwo Archeologiczne Doliny Łupawy – pomiędzy ochroną a promocją” rozpoczyna starania gminy Potęgowo oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Łupawy „Dolina Łupawskich Megalitów”, aby megalityczne cmentarzysko stało się turystyczną atrakcją na mapie naszego kraju. Podczas wydarzenia wystąpią z wykładami:
- dr hab. Jacek Wierzbicki (Instytut Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) – „Grobowce megalityczne w dorzeczu Łupawy”
- dr Paweł Szczepanik (Instytut Archeologii UMK w Toruniu) – „Stan badań nad wczesnośredniowiecznymi grodziskami w dorzeczu Łupawy. Wybrane problemy badawcze.”
- dr Jarosław Rola (Muzeum Okręgowe im. St. Staszica w Pile) – „Zabytki archeologiczne w lasach”
- Bogdan Przybyła (Prezes Zarządu Łobeskiej Fundacji Archeologicznej) – „Geneza i działalność Łobeskiej Fundacji Archeologicznej”
- mgr Adam Myrta (autor projektu: „Na europejskim szlaku megalitów”) – „Park Kulturowy Wietrzychowice – powstanie i możliwości rozwoju”
- mgr Piotr Klimaszewski (Inspektor Ochrony Zabytków WUOZ Delegatura w Słupsku) – „Ochrona zabytków archeologicznych w świetle prawa”
- mgr inż. arch. Karolina Maria Gołębiowska (Genius Loci Architects, Pałac Grąbkowo, Dolina Łupawskich Megalitów) – „Ukryte dziedzictwo doliny Łupawy – szanse ochrony, możliwości promocji”
W programie konferencji przewidziano również czas na dyskusję oraz wyjazd na stanowisko archeologiczne.
