czwartek, 28 marca 2024 11:38
Reklama
Reklama

Opowieści historyka. Osadnicy wojskowi na Żuławach Gdańskich.

CEDRY WIELKIE Jedna z ulic w Cedrach Wielkich nosi imię Osadników Wojskowych. Mieszkańcy osady czy przyjezdni pokonując ją zastanawiają się kim byli osadnicy na tych ziemiach. Pod koniec wojny i po jej zakończeniu dotychczasowi mieszkańcy tych ziem głównie Niemcy uciekali w popłochu przed zbliżającym się frontem i nowymi porządkami. Zmiana granic Polski w wyniku konferencji w Teheranie i Poczdamie ustanowiła tutaj polską władzę i administrację. Brakowało jednak mieszkańców i gospodarzy, którzy mogli by zadbać o żyzne ziemie żuławskie. Lukę tę postanowiono wypełnić byłymi żołnierzami.
Opowieści historyka.  Osadnicy wojskowi na Żuławach Gdańskich.

Autor: nadesłane do redakcji

     Na mocy rozkazu Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 111 z 3 czerwca 1945, rozpoczęło się osadnictwo wojskowe na Ziemiach Odzyskanych. Przeznaczono do niego 14 powiatów nadgraniczych wzdłuż Odry i Nysy Łużyckiej oraz tereny w pobliżu miast portowych np. Gdańska. Osadnikom wojskowym przysługiwało około 10 ha zmieni, otrzymywali też konia, krowę, świnię, pług i brony. W ramach akcji osadniczej przeniesiono około 40 tys. rodzin. Na Żuławach Gdańskich najwięcej osadników wojskowych zamieszkało w Cedrach Wielkich.

    Jednym z nich był Józef Koblak. Poznajmy jego życiorys, który był typowy dla nowych mieszkańców tych ziem w żołnierskich mundurach. Nasz bohater urodził się 11 marca 1913 roku województwie warszawskim. Podczas kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w 71 Pułku Piechoty. Podczas okupacji niemieckiej został pojmany i skazany na pracę w kamieniołomach na terenie Łotwy. W 1944 roku podjął próbę ucieczki, która zakończyła się niepowodzeniem. Za podjęte działania wywieziony do Gdańska i obozu koncentracyjnego Stutthof. Zimą 1945 roku rozpoczęła się ewakuacja więźniów na zachód drogą nazwaną „marszem śmierci”. Przez Świbo, Cedry Wielkie, Pruszcz Gdański pędzono wycieńczonych aresztantów. Józef Koblak wspominał, iż mieszkańcy żuławskich wsi podczas postojów dzielili się z nimi chlebem i ciepłą strawą. Po dotarci do Pucka kolumnę rozwiązano, a więźniom przywrócono wolność. Pan Józef na piechotę udał się do domu rodzinnego w centralnej Polsce. Zniszczone gniazdo rodzinne oraz brak perspektyw przymusiły go do szukania pracy i szczęścia. Zatrudnił się przy budowie tamy na Wiśle. Po powodzi w 1948 roku przybył do wsi Cedry Małe. Mieszkał w niej i pracował przeszło 30 lat jako woźny i palacz w miejscowej szkole podstawowej.

     Życiorys Józefa Koblaka to tylko jeden z wielu osadników wojskowych na Żuławach Gdańskich. Podróżni i kierowcy pokonujący ulicę Osadników Wojskowych może wspomną tych którzy osiedlali się w latach powojennych.

     Wspomnienia Józefa Koblaka wysłuchał i spisał Tadeusz Janusz w swojej publikacji „Szkic do historii Gminny Cedry Wielkie do 2012 roku”.

     Wiele o tych pionierskich czasach i osadnikach opowiada film fabularny „Pan na Żuławach”.


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Wysyłając komentarz akceptujesz regulamin serwisu portalpomorza.pl z siedzibą w Tczewie jest administratorem twoich danych osobowych dla celów związanych z korzystaniem z serwisu. Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie danych osobowych, podanie danych jest dobrowolne, Użytkownikowi przysługuje prawo dostępu do treści swoich danych i ich poprawiania.
Komentarze
bezchmurnie

Temperatura: 14°CMiasto: Gdańsk

Ciśnienie: 989 hPa
Wiatr: 28 km/h

Ostatnie komentarze
Autor komentarza: kxTreść komentarza: Drogi to temat rzeka, ale nie wyremontowanie całego odcinka, łącznie z dawną Kwiatową 11... to małostkowość. Kasa by się znalazła. A co z dojazdem do ul. Sadowej. Wiele osób idzie na skróty przez to klepisko i błoto po deszczu...Źródło komentarza: [GALERIA ZDJĘĆ] Otwarcie drogi w strugach deszczu. Ul. Kwiatowa w Tczewie wreszcie wyremontowana i oddanaAutor komentarza: Olga33Treść komentarza: Czas pakować torby, sezon żeglarski się zaczyna na dobre :)Źródło komentarza: Sklep żeglarski - gdzie zrobić zakupy przed sezonem? Autor komentarza: KarolTreść komentarza: Zgadzam się, to ważne kwestie i należy mieć je na uwadze. W końcu nikt nie chce dodatkowo użerać się z prawnikiem! Nie o to w tym chodzi! Dlatego takich "speców" jak M. Mickiewicz, to lepiej sobie darować.Źródło komentarza: Jak znaleźć dobrego adwokata? Kluczowe aspekty współpracy prawnejAutor komentarza: Marek L.Treść komentarza: Janek, ty nigdy nie byłeś nowoczesny i bezpieczny Odpuść sobie. Te twoje stare szmaty i przefarbowane włoski mówią o tobie wszystko.Źródło komentarza: Ruszyła kampania wyborcza. Komitet Obywatelski Jan Kulas 2024 ogłosił 50 Zadań Programowych dla Tczewa w latach 2024-2029Autor komentarza: Jolanta D.Treść komentarza: Jan Kulas, zasłużony dla Pomorza realizuje kolejne wyzwanie. Brawa dla Pana. Powodzenia w walce o Bezpieczny i Nowoczesny TczewŹródło komentarza: Ruszyła kampania wyborcza. Komitet Obywatelski Jan Kulas 2024 ogłosił 50 Zadań Programowych dla Tczewa w latach 2024-2029
Reklama