Traktat wersalski stanowił główny traktat pokojowy, kończący I wojnę światową. Określał także kształt powojennych granic w Europie, w tym gwarantował powrót Pomorza i Kujaw Zachodnich w granice odradzającej się po rozbiorach Rzeczypospolitej. Dokładnie sto lat temu, 10 stycznia 1920 r. jego postanowienia weszły w życie. Dzięki temu mogło nastąpić przejmowanie przez Polskę ziem byłego zaboru pruskiego. Oficjalnie proces ten rozpoczął się 17 stycznia 1920 r. Dzień później wojska Frontu Pomorskiego dowodzone przez gen. Józefa Hallera wkroczyły do Torunia, przewidzianego na przyszłą stolicę województwa pomorskiego.
– Czternaście długich miesięcy musieli czekać Polacy na Pomorzu i Kujawach Zachodnich, by odrodzona w listopadzie 1918 roku Rzeczpospolita przyszła także do nich. Obchodzimy setną rocznicę tamtych wydarzeń. Pamięć o narodowej historii buduje wspólnotę. Ważne, byśmy w takich chwilach byli razem – podkreśla marszałek województwa kujawsko-pomorskiego Piotr Całbecki.
„Do tych tradycji się odwołujemy"
Z okazji 100. rocznicy ratyfikacji traktatu wersalskiego w Toruniu została zorganizowana uroczysta sesja sejmików województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego. Obecni na niej samorządowcy i zaproszeni goście, po odśpiewaniu hymnu Polski, odnowili śluby wierności ojczyźnie.
W swoim okolicznościowym wystąpieniu marszałek województwa pomorskiego Mieczysław Struk przypomniał wszystkim zgromadzonym, że „Pomorska droga do niepodległości była projektem przemyślanym, długofalowym, bez nagłych i żywiołowych uniesień ale mądrym i finalnie, co najważniejsze, skutecznym". Wiodła ona poprzez żmudną pracę organiczną, dzięki której wychowano i wykształcono szeregi zdolnej młodzieży na światłych obywateli: lekarzy, prawników, ekonomistów, inżynierów i księży. Na początku XX w. stanowili oni zwartą i współpracującą grupę liderów polskiego ruchu niepodległościowego na Pomorzu, a dni swojego zwycięstwa obchodzili właśnie w styczniu i lutym 1920 r.
Marszałek Struk odniósł się także do czasów współczesnych. – Dziś tworzymy razem pomorską wspólnotę obywatelską, szanując wszystkich i nie bacząc na to, czy pochodzimy z rodzin od pokoleń mieszkających tu, na Pomorzu, czy takich, które do tego regionu rzuciły wiry historii. Ponadto tak samo ważne są dla nas poczucie godności, przywiązanie do praworządności i relacji demokratycznych oraz samorządność. Chcę dziś przypomnieć, właśnie tutaj w Toruniu, że w II Rzeczypospolitej tylko dwa województwa miały samorząd regionalny: były to województwa pomorskie i poznańskie. Do tych tradycji się odwołujemy i zapewniam, że nie będziemy się godzili na ograniczanie naszej samorządności.
Na koniec marszałek Piotr Całbecki i przewodnicząca kujawsko-pomorskiego sejmiku Elżbieta Piniewska otrzymali w prezencie pierwsze egzemplarze książki „Powrót Pomorza w granice Rzeczypospolitej. W setną rocznicę 1920-2020". Oficjalna prezentacja i promocja tej publikacji odbędzie się w Gdańsku w niedzielę, 9 lutego, czyli w przeddzień 100. rocznicy Zaślubin Polski z morzem.
Pozostałe uroczystości w Toruniu
Wspólną sesję sejmików poprzedziła uroczysta msza święta dziękczynna w intencji Ojczyzny odprawiona w bazylice katedralnej świętych Janów. Na ścianie historycznej siedziby wojewodów pomorskich, czyli obecnym gmachu Collegium Maius Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, odsłonięto pamiątkową tablicę, natomiast przed pomnikami gen. Józefa Hallera i Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 złożono kwiaty.
Tego dnia w Pałacu Dąmbskich rozpoczęło się także wielkie czytanie epopei narodowej „Pan Tadeusz" w wykonaniu aktorów Teatru Polskiego w Wilnie, a w Książnicy Kopernikańskiej – konferencja naukowa „Powrót Pomorza do Polski 1920-2020".
(mat. prasowy UMWP)
