Światowy Dzień Walki z Rakiem został ustanowiony na Szczycie Walki z Rakiem w Paryżu w lutym 2000 r. W tym dniu można wyrazić symboliczną solidarność z pacjentami onkologicznymi, ale też zadbać o zdrowie i zwiększyć świadomość dotyczącą objawów, diagnostyki i leczenia onkologicznego. Z powodu pandemii w tym roku obchody będą odbywały się on-line.
Specjalnie na ten dzień Urząd Statystyczny w Gdańsku przygotował infografikę, która została opracowana na podstawie danych Pomorskiego Ośrodka Badań Regionalnych za 2018 r.
Przyczyny nowotworów
Pomimo że w większości nowotworów nie można określić jednego czynnika odpowiedzialnego za ich powstanie, to uważa się, że chorobę wywołuje najczęściej zespół czynników. Według ekspertów, prawie 70 proc. nowotworów złośliwych związana jest ze stylem życia, dietą oraz otaczającym nas środowiskiem. Do stylu życia zalicza się m.in.: wykonywany zawód, sposób spędzania wolnego czasu np. brak aktywności fizycznej, nadmierną ekspozycję na promieniowanie UV, a także nałogi (np. palenie papierosów, alkohol). Ryzyko zachorowania na raka złośliwego zwiększają też: niewłaściwa dieta prowadząca do otyłości, zanieczyszczenie środowiska oraz zakażenia i wirusy. Na przykład wirus HPV przenoszony drogą płciową odpowiada za wszystkie zachorowania na raka szyjki macicy, 90 proc. zachorowań na raka odbytu, 60 proc. nowotworów złośliwych raka jamy ustno-gardłowej. Dlatego też troskę o zdrowie należy promować już od najmłodszych lat.
Co uchroni przed rakiem?
Najważniejszą rolę w zapobieganiu chorobie nowotworowej odgrywa profilaktyka pierwotna, a w konsekwencji obniżenie liczby zgonów. Chodzi o upowszechnianie wiedzy dotyczącej onkologii oraz propagowanie prozdrowotnych zachowań i zdrowego stylu życia. Ważne jest unikanie stresu, bogata w warzywa dieta, rutynowe badania lekarskie oraz obserwowanie własnego ciała i szybkie wykrywanie niepokojących objawów.
Ważne są regularne badania
Niestety pandemia spowodowała, że pacjenci mają trudności z dostaniem się do lekarza. Większość wizyt zastąpiły teleporady. Wiele badań profilaktycznych w 2020 r. zostało odwołanych lub przełożonych na inny termin. Często sami pacjenci, w obawie przed zakażeniem, rezygnowali z badań, które są jedyną i najlepszą metodą wykrycia niepokojących zmian. Specjaliści podkreślają, że nowotwory rozwijają się latami. Dlatego tak ważne są regularne badania. Przypominamy, że profilaktycznie, tzn. kiedy nic nie dolega, powinno się wykonać m.in.:
- USG piersi – raz na rok po 30 r. ż.,
- mammografię – raz na 2 lata powyżej 40 r. ż.,
- cytologię – raz na 3 lata powyżej 25 r. ż. (mogą skorzystać aktywne zawodowo kobiety w wieku 25-59 lat, mieszkające w województwie pomorskim, które w ciągu ostatnich 3 lat nie miały wykonywanego tego badania w ramach programu przesiewowego finansowanego przez NFZ).
Zapisy na badania poprzez formularz zgłoszeniowy na stronie www.cytologia-pomorze.pl lub pod numerem 58 727 01 30, - kolonoskopię – raz na 10 lat po 40 r. ż. (mogą wykonać aktywni zawodowo mieszkańcy województwa pomorskiego w wieku 50-65 lat (którzy nie mają objawów raka jelita grubego), w wieku 40-65 lat (którzy mają w rodzinie krewnego pierwszego stopnia z rozpoznaniem raka jelita grubego) oraz w wieku 25-65 lat (z rodziny z zespołami genetycznymi) oraz którzy nie mieli wykonywanej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat). Zapisy na badanie poprzez formularz zgłoszeniowy na www.kolonoskopia-pomorze.pl lub pod numerem 58 727 01 30,
- PSA – po 40 r. ż.,
- morfologię – raz na rok.
Ważne jest też raz na miesiąc samobadanie piersi i jąder, które może wykryć zmianę na wczesnym etapie.
Na jakie nowotwory chorują Polacy?
W Polsce żyje prawie milion pacjentów ze zdiagnozowanym nowotworem. Codziennie kilkaset osób dowiaduje się, że ma raka i rozpoczyna walkę o życie. Wskaźniki wyleczeń nowotworów w naszym kraju poprawiają się, ale nadal pozostają gorsze niż w Europie Zachodniej.
Najnowsze dane dotyczące zachorowań i zgonów na Pomorzu i w Polsce pochodzą z 2018 r. Kobiety najczęściej chorowały na raka: sutka (22,5 proc.), oskrzeli i płuc (9,3 proc.) oraz skóry (8,8 proc.). U mężczyzn najczęściej diagnozowano raka: gruczołu krokowego (19,6 proc.), oskrzeli i płuc (16,1 proc.) i tak samo skóry (8,1 proc.).
Natomiast kobiety najczęściej umierały na raka: oskrzeli i płuc (17,5 proc.), sutka (15 proc.) i jelita grubego (8 proc.). Z kolei główne przyczyny zgonów panów spowodowane były nowotworami: oskrzeli i płuc (28,2 proc.), gruczołu krokowego (10,1 proc.) i jelita grubego (7,6 proc.).
A jak jest na Pomorzu?
Sprawdziliśmy też, na jakie nowotwory najczęściej chorują mieszkańcy województwa pomorskiego. U pań najczęściej wykrywano nowotwory: sutka (20,7 proc.), skóry (11,9 proc.) oraz oskrzeli i płuc (11,4 proc.). Z kolei u mężczyzn diagnozowano raki: gruczołu krokowego (25 proc.), oskrzeli i płuc (16,5 proc.) oraz skóry (9,6 proc.).
Na Pomorzu w 2018 r. z powodu raka zmarło 6115 osób. Więcej, bo 3310 mężczyzn niż kobiet (2805). Najczęstszymi przyczynami zgonów Pomorzan były nowotwory: oskrzeli i płuc (23,6 proc.), jelita grubego (8,2 proc.) i sutka (6,6 proc.).
