Wielka uchwała I Zjazdu NSZZ „S” - o edukacji narodowej
29 kwietnia 2022 r. – Polska, kraj dobrych nauczycieli-wychowawców. Przygotowując się w Międzyregionalnej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” z siedzibą w Gdańsku do odsłonięcia tablicy i konferencji poświęconej ważnemu strajkowi ludzi oświaty, ale też służby zdrowia, kultury, który miał miejsce od 7 do 17 listopada 1980 roku w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku, wróciłem do wielkiego tekstu uchwały o edukacji narodowej I Zjazdu NSZZ „Solidarność” z października 1981 r. (napisana klarowną polszczyzną). Warto ją sobie przypominać, bo w pewnym zakresie jest wciąż zadaniem do wykonania (jak pkt 4 o potrzebie prawno-ekonomicznej stabilizacji stanu nauczycielskiego).
I myślę w dniach obchodów uchwalenia Konstytucji 3 Maja, że Rzeczpospolita zawsze miała grono mądrych, szlachetnych, prawych ludzi, w tym wielu wspaniałych nauczycieli-wychowawców, którzy nadawali ton, byli barierą przeciw temu co małe, sprzedajne, a czasami wręcz podłe. Mamy im za co dziękować i odczuwać dumę z tej lepszej strony naszej polskości. A zagrożenie ze Wschodu, jak w czasie rozbiorowym, rzezi warszawskiej Pragi z 1794 roku, jest wciąż, co pokazują ostatnie tygodnie, dramatycznie realne.
Wojciech Książek
www.wojciechksiazek.wordpress.com/2022/04/29/wielka-uchwala-i-zjazdu-nszz-s-o-edukacji-narodowej/
www.wojciechksiazek.wordpress.com
Uchwała I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” o edukacji narodowej
(Gdańsk, 5 października 1981 r.)
Przyszłość Narodu i przyszłość „Solidarności” zależą od tego, czy młode pokolenie Polaków będzie przygotowane i zdolne do niezależnego, samorządnego i autentycznego uczestnictwa w kierowaniu swym krajem.
Nową Polskę zbudują tylko ludzie odważni, samodzielni w myśleniu i działaniu, solidarni, wrażliwi moralnie i uczciwi. Dlatego wychowanie młodego pokolenia Polaków musi stać się sprawa nas wszystkich, sprawą Związku, sprawą całego społeczeństwa.
System oświaty i wychowania, zmonopolizowany przez państwo, służył dotychczas wyłącznie interesom politycznym, ideologicznym i ekonomicznym narzuconej społeczeństwu władzy. Był on obcy aspiracjom i wartościom narodu polskiego.
Chcemy, aby edukacja narodowa respektowała prawa naszych dzieci do życia w prawdzie, do pełnego umysłowego i duchowego rozwoju. System edukacji ma być systemem demokratycznym, dającym każdemu człowiekowi równe szanse kształcenia się i rozwoju, zgodnie z jego możliwościami i aspiracjami.
Żądamy, aby system edukacji narodowej w Polsce nie służył dalej doraźnym i koniunkturalnym interesom władzy politycznej i administracyjnej. Jego głównym celem powinien być pełny rozwój psychiczny i fizyczny naszych dzieci.
NSZZ „Solidarność” popierać będzie:
1) inicjatywy, zmierzające do objęcia pełną kontrolą społeczną systemu oświaty i wychowania w Polsce;
2) inicjatywy, służące autentycznemu ruchowi na rzecz stworzenia w naszym kraju nowoczesnego i demokratycznego systemu edukacji;
3) dążenia do stworzenia warunków do rzeczywistego respektowania praw dzieci i młodzieży we wszystkich instytucjach i środowiskach wychowawczych;
4) działania, zmierzające do przywrócenia społecznego prestiżu i prawno-ekonomicznej stabilizacji stanu nauczycielskiego.
NSZZ „Solidarność” będzie się domagać:
1) podjęcia przez Sejm PRL Ustawy o edukacji Narodowej, będącej prawnym usankcjonowaniem idei uspołecznienia systemu oświaty i wychowania;
2) przełamania monopolu partyjno-państwowego w systemie oświatowym poprzez otwarcie możliwości tworzenia niezależnych instytucji opiekuńczo-wychowawczych i kształcących;
3) natychmiastowego wykonania przez resort oświaty i wychowania zobowiązań wynegocjowanych przez nasz Związek;
4) stałego udziału Związkowej Rady Edukacji Narodowej w podejmowaniu decyzji na wszystkich szczeblach zarządzania systemem oświatowym.
NSZZ „Solidarność będzie rozwijać własną formę działalności edukacyjnej. W tym celu, nawiązując do tradycji wszechnic robotniczych i ludowych, podejmiemy inicjatywę stworzenia powszechnego związkowego systemu oświatowego o różnych poziomach kształcenia. Strukturę i program tego systemu opracuje związkowa Rada Edukacji Narodowej.
Wojciech Książek, przewodniczący Sekcji Oświaty i Wychowania
NSZZ „Solidarność” w Gdańsku
*Cyt. za: „Wybór źródeł do historii Solidarności Oświaty i Wychowania 1980-1989”. Opr. Jacek Żurek, Wydawnictwo TYSOL Sp. z o.o, Warszawa - Region Mazowsze Solidarność, 2000, s. 266-267.
*Zjazd odbywał się w dwóch turach, 5-10 września oraz 26 września – 7 października 1981 w hali „Olivia” w Gdańsku.
