Senat wycofuje się z "zabijania prasy"

Redaktorzy naczelni kilkudziesięciu najważniejszych gazet i czasopism ocenili w swoim Oświadczeniu, że nowelizacja prawa prasowego, nad projektem której pracował Senat, zagraża wolności słowa. Zastrzeżenia budziła przede wszystkim rezygnacja z instytucji sprostowania na rzecz odpowiedzi prasowej.

List został podpisany przez ponad 50 redaktorów naczelnych gazet i czasopism ogólnopolskich i regionalnych, m.in. szefów wszystkich dzienników ogólnokrajowych i tygodników opinii. Ponadto na okładkach tych tytułów znalazło się hasło „Senat zabija prasę”.

We wtorek, w godzinach wieczornych, na posiedzeniu trzech senackich komisji: Komisji Ustawodawczej, Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu przyjęta została w pierwszym czytaniu, wspomniana przez Marszałka B.Borusewicza na spotkaniu z Redaktorami Naczelnymi zmiana, wyrażona poprawką senatora Witolda Ginntowt-Dziewałtowskiego przywracająca prawo do sprostowania. Komisje przyjęły również zniesienie sankcji karnych za uchylanie się od opublikowania sprostowania.

W dyskusji nad szczegółowymi poprawkami wzięli udział ze strony wydawców prof.prof. Ewa Nowińska i Jacek Sobczak oraz Wiesław Podkański, Piotr Rogowski i Maciej Hoffman. Wsparli nas Dominika Bychawska z HFPCz oraz Karol Kościński z MKiDN.

Przyjęte poprawki są w większości korzystne i uwzględniają szereg propozycji zgłaszanych przez IWP.

W szczególności uchylono art. 46, przewidujący odpowiedzialność karną redaktora za nieopublikowanie sprostowania.

Ponadto przyjęto rozwiązanie oparte o sprostowanie, które ma być rzeczowym i odnoszącym się do faktów oświadczeniem, zawierającym zaprzeczenie lub korektę informacji nieścisłej lub nieprawdziwej zawartej w prasie (a więc tylko do faktów, zdecydowanie wężej niż proponowano wcześniej).

Pozytywne jest także uregulowanie dotyczące objętości sprostowania, którego tekst nie może przekraczać dwukrotnej objętości fragmentu materiału prasowego, którego dotyczy (a więc tylko konkretnego fragmentu, a nie – jak wcześniej – całego materiału prasowego).

Wydłużono także terminy na opublikowanie sprostowania – w przypadku dzienników z 3 do 7 dni.

W zakresie przesłanek obligatoryjnych lub fakultatywnych odmowy opublikowania sprostowania, w toku dyskusji zgłoszono szereg uwag. Swój projekt – zbieżny z oczekiwaniami IWP – zgłosiło MKiDN. Ze względów proceduralnych, przyjęto na razie rozwiązanie zawarte w projekcie z 08.05.2012, ale ustalono, iż propozycje MKiDN oraz inne zgłoszone, zostaną zaprezentowane przed II czytaniem i uwzględnione podczas kolejnego głosowania. Ustalono, iż zostaną sprecyzowane zarówno przesłanki obligatoryjne, jak i fakultatywne. M.in. usunięte mają być odniesienia do naruszenia dóbr osobistych (art. 33 ust. 1 pkt 2) i do dobrych obyczajów (art. 33 ust. 1 pkt 3).

W zakresie regulacji art. 39 (możliwość dochodzenia roszczenia o opublikowanie sprostowania przed sądem), senatorowie opowiedzieli się jednak za utrzymaniem procedury nieprocesowej i szybkimi terminami załatwiania spraw (pomimo wydłużenia z 14 do 30 dni, eksperci podkreślali, iż terminy te są nierealne i nie będą w praktyce sądowej dochowywane).

Poniżej projekt poprawki zgłoszony przez Senatora na posiedzeniu Komisji.

- Zmiana stanowiska Senatu do pierwotnej wersji projektu nowelizacji prawa prasowego była efektem solidarnej realizacji przez Redaktorów Naczelnych inicjatywy Jadwigi Sztabińskiej – Redaktor Naczelnej Dziennika Gazety Prawnej. Będzie to jednak wymagało naszego monitoringu na dalszych etapach prac nad tą nowelizacją - stwierdził Maciej Hoffman, Dyrektor Generalny Izba Wydawców Prasy.

projekt

USTAWA

z dnia

o zmianie ustawy - Prawo prasowe

Art. 1. W ustawie z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24, z późno zm[1]) wprowadza się następujące zmiany:

1) rozdział 5 otrzymuje brzmienie:

"Rozdział 5

Sprostowanie.

Art. 31. l. Na wniosek zainteresowanej osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, redaktor naczelny właściwego dziennika lub czasopisma jest obowiązany bezpłatnie opublikować sprostowanie będące rzeczowym i odnoszącym się do faktów oświadczeniem, zawierającym zaprzeczenie lub korektę informacji nieścisłej lub nieprawdziwej zawartej w prasie.

2. Uprawnienie do wystąpienia z wnioskiem, o którym mowa w ust. l, przysługuje także osobie najbliższej zmarłego, w rozumieniu art. 115 § 11 Kodeksu karnego, oraz następcy prawnemu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej, o której mowa w ust. l.

3. Sprostowanie powinno zostać wysłane redaktorowi naczelnemu na piśmie w terminie nie dłuższym niż miesiąc od dnia opublikowania materiału prasowego.

4. Sprostowanie powinno zawierać imię i nazwisko lub nazwę wnioskodawcy oraz jego adres korespondencyjny. Jeżeli jednak materiał prasowy będący przedmiotem sprostowania dotyczy działalności związanej z używanym przez osobę fizyczną pseudonimem, może ona zastrzec imię i nazwisko tylko do wiadomości redakcji.

5. Tekst sprostowania nie może przekraczać dwukrotnej objętości fragmentu materiału prasowego, którego dotyczy, ani zajmować więcej niż dwukrotność czasu antenowego, jaki zajmował dany fragment materiału prasowego.

6. Sprostowanie powinno być sporządzone w języku polskim lub w języku, w którym opublikowany został materiał prasowy będący przedmiotem sprostowania.

Art. 32. l. Redaktor naczelny ma obowiązek opublikować sprostowanie:

1)   na stronie internetowej, na której zamieszczono materiał prasowy będący przedmiotem sprostowania – w ciągu 3 dni od dnia otrzymania sprostowania,

2)   w dzienniku - w najbliższym przygotowywanym numerze, a w przypadku braku możliwości technicznych w najbliższym możliwym, nie później jednak niż w ciągu 7 dni od dnia otrzymania sprostowania,

3)   w czasopiśmie - w najbliższym przygotowywanym numerze po dniu otrzymania sprostowania lub w numerze następnym,

4)   w innym niż dziennik przekazie za pomocą dźwięku lub obrazu - w najbliższym analogicznym przekazie.

2. Gdy możliwy termin opublikowania sprostowania przekracza 6 miesięcy, na żądanie wnioskodawcy sprostowanie należy dodatkowo opublikować w ciągu miesiąca od dnia otrzymania sprostowania w odpowiednim ze względu na krąg odbiorców dzienniku. Koszty publikacji pokrywa wydawca prasy, w której ukazał się materiał prasowy będący przedmiotem sprostowania.

3. Terminy określone w ust. l i 2 nie mają zastosowania, jeżeli strony na piśmie umówiły się inaczej.

4. Sprostowanie w drukach periodycznych powinno być opublikowane w tym samym dziale, taką samą czcionką, pod równie widocznym tytułem, co materiał prasowy, którego dotyczy. W przypadku przekazu za pomocą dźwięku lub obrazu sprostowanie powinno być wyraźnie zapowiedziane oraz nastąpić w przekazie tego samego rodzaju i o tej samej porze.

5. W tekście nadesłanego sprostowania me wolno bez zgody wnioskodawcy dokonywać skrótów ani innych zmian.

6. Tekst sprostowania nie może być komentowany w tym samym numerze, programie lub na stronie internetowej tego samego dnia. Nie wyklucza to jednak prostej zapowiedzi polemiki lub wyjaśnień.

Art. 33. 1. Redaktor naczelny odmawia opublikowania sprostowania, jeżeli sprostowanie:

1) nie odpowiada wymaganiom określonym wart. 31,

2) zawiera treść karalną lub narusza dobra osobiste osób trzecich,

3) treścią lub formą narusza dobre obyczaje,

4) podważa fakty stwierdzone prawomocnym orzeczeniem dotyczącym wnioskodawcy.

2. Odmawiając opublikowania sprostowania, redaktor naczelny jest obowiązany niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia otrzymania sprostowania, przekazać wnioskodawcy pisemne zawiadomienie o odmowie i jej przyczynach. Jeżeli odmowa nastąpiła z przyczyn określonych w ust. 1 pkt 2-4, należy wskazać fragmenty sprostowania, które nie nadają się do publikacji.

3. Redaktor naczelny nie może odmówić opublikowania sprostowania, jeżeli zastosowano się do jego wskazań. W przypadku nadesłania poprawionego sprostowania termin określony wart. 31 ust. 3 liczy się od dnia doręczenia wnioskodawcy zawiadomienia o odmowie i j ej przyczynach.";

2) art. 39 otrzymuje brzmienie:

"Art. 39. 1. Jeżeli redaktor naczelny odmówił opublikowania sprostowania albo sprostowanie nie ukazało się w terminie określonym w art. 32 ust. 1-3 lub ukazało się z naruszeniem art. 32 ust. 4 lub 5, zainteresowany podmiot, o którym mowa wart. 31 ust. 1 lub 2 może wnieść do sądu okręgowego, właściwego ze względu na siedzibę odpowiedniej redakcji, wniosek o nakazanie opublikowania sprostowania.

2. Sąd okręgowy rozpoznaje wniosek, o którym mowa w ust. 1, w ciągu 30 dni w postępowaniu nieprocesowym. Postanowienie kończące postępowanie w sprawie sąd niezwłocznie doręcza wraz z uzasadnieniem podmiotowi, o którym mowa w ust. l, i zobowiązanemu do wykonania postanowienia sądu.

3. Na postanowienie sądu okręgowego przysługuje w ciągu 3 dni apelacja, którą sąd drugiej instancji rozpoznaje w ciągu 30 dni. Od postanowienia sądu drugiej instancji nie przysługuje skarga kasacyjna.

5. Roszczenia, o którym mowa w ust. l, me można dochodzić po upływie 6 miesięcy od dnia opublikowania materiału prasowego.";

3) uchyla się art. 46;

4) uchyla się art. 52.