Na Głównym Mieście. Nowe najbrzydsze elewacje

Wdzięk wskrzeszono z inspiracji profesorów architektury z Wilna, Lwowa i Krakowa oraz ich następców przekonanych o słuszności koncepcji odbudowy śródmieścia Gdańska.
   
Odbudowa nie zakończona

 Nie wszystkie fasady kamienic są rekonstrukcją. Jest wiele nowych projektów harmonizujących z rekonstruowanymi. Prace artystów rzeźbiarzy, malarzy i dobrych rzemieślników wzbogaciły dzieła architektury. Odbudowa śródmieścia Gdańska rozwijała się zgodnie z pierwotną ideą: „budujemy Gdańsk piękniejszy niż kiedykolwiek” do lat 60. minionego stulecia.
   Już wówczas powstały próby zakłócenia zasad owej odbudowy. Zwolennicy modernizmu kubistycznego przerwali realizowaną koncepcję odbudowy śródmieścia Gdańska. Stare Przedmieście sąsiadujące z Głównym Miastem, posiadające dwa wspaniałe gotyckie kościoły, zapełniono bezdusznymi klockami zamiast pięknych fasad kamienic. Na Głównym Mieście ulice: Szeroka, Świętojańska, Św. Ducha pozbawione są częściowo odbudowy, a detale fasad stały się uboższe. Odbudowa Głównego Miasta nie została ukończona.
   Z końcem lat 80. XX w. nastąpiła zmiana stosunków politycznych i gospodarczych w Polsce. Wiek XXI zaowocował nowym planem zagospodarowania przestrzennego dla Głównego Miasta. Plan ten jest zasadniczo urbanistycznie dobry. Przewiduje odbudowę ponad stu dawnych fasad kamienic.

Asymetryczne łamańce szczytów

   Niestety, koncepcje architektów – kubistów, twórców zabudowy „klockowej” współczesnych osiedli mieszkaniowych zagrażają ponownie odbudowie
wspaniałego Głównego Miasta. Złe ambicje projektantów, którzy dotychczas nie brali udziału w jego odbudowie, owocują fatalnymi nawykami. Nowe proponowane formy elewacji zabudowy ulic Głównego Miasta przez autorów, którzy nic dotychczas tutaj nie realizowali, są słabe, nie godne pierwotnej koncepcji. Pragną oni zaznaczyć swoją osobowość poprzez asymetryczne łamańce szczytów, okien i całości brył.  Można powiedzieć śmiało, że tzw. nowoczesność wyrażają kontrastem do harmonii piękna dawnych fasad. Ich nowoczesność wyraża się przeciwstawianiem na zasadzie postulatu „jeśli dawne zasady były piękne, to nowoczesne, aby były nowe, muszą być brzydkie”.
   Po tym wstępie wypowiadamy się konkretnie wobec aktualnie realizowanych budowli w rejonie Targu Rybnego. Kończone obecnie elewacje hotelu „Hilton”, od strony Targu Rybnego, ukształtowane w formie sześciu fasad kamieniczek, są jednym z najbrzydszych fragmentów Głównego Miasta. Mamy na myśli zarówno kształt bezsensownych szczytów kamieniczek, kompozycję i formę otworów okiennych, kolorystykę - wyjątkowo ponurą - oraz złe zestawienie z zabytkową basztą  Łabędź.

Hotel „Jantar - jaskółką

    Szpetota tej głównej elewacji hotelu „Hilton” - zamykająca widok z zielonej alei Podwala Staromiejskiego - jest wyjątkowo widoczna. Z budynkiem hotelu Hilton sąsiaduje również nieudany w tym miejscu, nowo wznoszony apartamentowiec złożony z sześciu kamienic, każda inna, a wszystkie - szpetne. Fasady tego apartamentowca pasują do nowego magazynu a nie do Głównego Miasta. Nuda, schemat przemysłowej architektury, a nie piękno, które powinno towarzyszyć nowej współczesnej architekturze. Są to smutne wyniki pracy ambitnego architekta, dla którego prawdopodobnie jego ambicje są ważniejsze niż piękno Gdańska.
   Na szczęście w tym roku 2009 odbudowa Głównego Miasta zaowocowała również pozytywnym przykładem. Jest nim rozbudowa najładniejszego hotelu w Gdańsku – dawnego „Jantara” na Długim Targu.
Jako podsumowanie krytycznej oceny realizacji przy Targu Rybnym należy przypomnieć stare przysłowie jako memento również dla akceptujących takie wyniki władz miejskich: „Nie pchaj się na afisz jeśli nie potrafisz”.

Mgr inż. arch. Stanisław Michel
Mgr inż. arch. Tomasz Miatkowski