W wyniku naszych dziennikarskich ustaleń i tych jakich dokonały regionalne izby obrachunkowe, które ustawowo sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych oraz dokonują kontroli gospodarki finansowej, można stwierdzić, że w wielu miejscach Polski naruszono przepisy o bezpodstawnym zajęciu pasa drogowego, co spowodowało uszczuplenia budżetowe gmin. To do organów administracji samorządowej należy wydawanie decyzji w sprawie opłat za zajęcie pasa drogowego. Przez wiele lat nie interesowano się tym problem, uznając że jest on elementem utylizacji odzieży lub działalności dobroczynnej fundacji E., której nazwa była uwidoczniona na wielu kontenerach. W wielu podanych przez izby obrachunkowe przykładach, kontenery ustawione były bez właściwej decyzji administracyjnej. W woj. pomorskim w jednej gminie pojemniki zostały usunięte z pasów drogowych, w dwóch powiatach i w 2 gminach zostały wszczęte postępowania, w tym wydano decyzję o nałożeniu kary. RIO w Gdańsku ustaliła, że w wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzono nieprawidłowości na terenie 7 gmin, gdzie znajdowały się kontenery firmy W. ze Skarżyska Kamiennej, dotyczyło to: gminy Trzebielino, miasta i gminy Pelplin, gminy Tczew, Lubichowo, gminy Słupsk, Cedry Wielkie i miasta Malbork. W kilku przypadkach nałożono kary pieniężne na przedsiębiorcę. W woj. szczecińskim na terenie miast- gmin Człopa i Tuczno, mieście Kołobrzeg ustalono, że kontenery na odzież należące do firmy W. usytuowano bez uprzedniego uzyskania zezwolenia na zajęcie pasa drogowego od zarządcy drogi. W sprawie tej podjęto postępowanie administracyjne z nałożeniem kary pieniężnej. Podobne naruszenia stwierdzono w Złocieńcu czy Sławnie, a w powiecie Choszczno Powiatowy Zarząd Dróg podjął odpowiednie działania administracyjne w stosunku do 11 lokalizacji nielegalnych kontenerów, wymierzając karę finansową w wysokości 3515,60 zł za 4 szt. nielegalnych kontenerów ustawionych w okresie 3.01.2014-9.06.2014 i kwotę 748,80 zł za 9 sztuk w okresie 10.10.2013-22.10.2013 r.. W Stargardzie Szczecińskim Dyrektor Powiatowego Zarządu Dróg prowadził cztery postępowania administracyjne przeciwko firmie W. z Skarżysko-Kamienna zakończone wydaniem decyzji administracyjnej o ukaranie karą pieniężną. W woj. łódzkim wybiórczo kontrolowano cztery jednostki samorządu terytorialnego: gminy Piątek, Złoczew, Szadek i Kutno, gdzie także natrafiono na kontenery zajmujące pasy drogowe należący do gmin. W woj. katowickim na szesnaście kontrolowanych gmin nieprawidłowości stwierdzono w dziewięciu gminach: Żarkach, powiecie gliwickim, Lędzinach, Knurowie, Zebrzydowicach, Poczesnej, Gaszowicach, Blachowni i Woźnikach. W woj. lubuskim na 11 kontroli w jednostkach samorządu terytorialnego w 6 stwierdzono nieprawidłowości, które zaowocowały podjęciem m.in. czynności administracyjnych zmierzających do usunięcia nielegalnie ustawionych kontenerów oraz legalnego udostępnienia terenu, usunięto z pasa drogowego kontenery ustawione nielegalnie, które stwarzały zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz zobowiązano podległych pracowników do wymierzenia kary pieniężnej w przypadku zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi.
Zgodnie z art. 40 ust. 12 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia zarządcy drogi, zarządca drogi wymierza, w drodze decyzji administracyjnej, karę pieniężną w wysokości 10-krotności opłaty ustalanej zgodnie z brzmieniem art. 40 ust. 4-6.
W województwie wielkopolskim Regionalna Izba Obrachunkowa stwierdziła nieprawidłowości w mieście i gminie Wysoka, Raszków i Nowy Tomyśl, gdzie wytknięto samorządom niezachowanie należytej staranności w gospodarowaniu mieniem komunalnym. Sformułowano też wniosek do gmin, aby opłaty za kontenery na odzież postawione na gruntach gminy traktować jako źródła dochodów własnych gminy w myśl art. 4 ust. 1 pkt. 4 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Wyrażenie zgody na nie pobieranie opłat z majątku gminy może następować wyłącznie na podstawie Uchwały Rady Gminy o której mowa w art. 18 ust. 2 pkt. 8 i pkt. 9a ustawy o samorządzie gminnym. W woj. małopolskim RIO stwierdziła nieprawidłowości w zakresie usytuowania kontenerów na nieruchomościach gruntowych należących do Miasta i Gminy Dąbrowa Tarnowska, co świadczyło o gospodarowaniu mieniem komunalnym gminy bez zachowania szczególnej staranności, określonej w art. 50 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Obecnie Regionalna Izba Obrachunkowa w Krakowie prowadzi postępowanie kontrolne w wielu jednostkach samorządu terytorialnego na terenie województwa małopolskiego, które pozwoli określić wielkość procederu ustawiania nielegalnych kontenerów i spowodowanych tym strat dla budżetu gmin. W woj. świętokrzyskim Urząd Miejski w Ostrowcu Świętokrzyskim otrzymał w korespondencji od firmy W. odpowiedź, w której stwierdzono , że umieszczanie kontenerów wynikało z braku wiedzy dotyczącej przepisów oraz szczegółów dotyczących zasięgu obszarowego pasów drogowych. Gmina Ostrowiec na ponowne przypadki pojawienia się tego typu kontenerów w gminnych pasach drogowych będzie reagować niezwłocznie i wyciągać konsekwencje. Podobne naruszenia miały miejsce w mieście i gminie Końskie, Małogoszcz, Gowarczów. W gminie Kielce po podjęciu postępowania administracyjnego w stosunku do firmy W., przed terminem oględzin i inwentaryzacji usytuowanych kontenerów, właściciel kontenerów usuwał je z pasów drogowych wnosząc pisemnie o umorzenie postępowania administracyjnego.
Kontroli nie prowadzono w stosunku do dróg wojewódzkich, a jak stwierdziła RIO w Olsztynie prawdopodobnie ten sam problem występuje u zarządcy dróg krajowych. Izba olsztyńska stwierdziła też, że najwłaściwszym rozwiązaniem tego problemu, byłoby wskazanie miejsc w dużych miastach przez zarządców lokali mieszkalnych, a w miejscowościach gminnych i mniejszych przez określone grupy w uzgodnieniu z władzami samorządowymi, w których należałoby ustawić kontenery nie naruszając prawa. Wprowadzając uszczegółowione i dopracowane zasady gospodarowania odzieżą używaną np. do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach pozwoliłoby na ujednolicenie zasad, które powinny być zgodne z prawem i przynieść korzyści społeczeństwu i gospodarce narodowej. Generalnie zalecenia pokontrolne kierowane przez izby do jednostek samorządu terytorialnego w zakresie udostępnienia gruntu pod posadowienie kontenerów dotyczyły najczęściej: a) wymierzania kary pieniężnej w drodze decyzji administracyjnej za zajęcia pasa drogowego bez zezwolenia zgodnie z art. 40 ust. 12 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst. jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 260 z późn. zm.); b) zawierania umów z podmiotami korzystającymi z nieruchomości gruntowych stanowiących własność komunalną w celu udostępnienia ich pod posadowienie kontenera; 3) zachowania szczególnej staranności w zarządzaniu mieniem gminnym, komunalnym.
Powstaje pytanie: jak to jednak możliwe, że taki proceder mógł kwitnąć pod bokiem samorządów? I to przez wiele lat, albowiem przeprowadzone w ciągu roku kontrole dotyczyły tylko ostatniego czasu, a przecież z uzyskanych informacji wynika, że kontenery stały przez dłuższy czas, a opłat nie naliczano za poprzednie okresy. To niesprawiedliwe w stosunku do innych branż, gdyż każda np. firma budowlana, która chce zająć pas chodnika, aby zrobić jakiś remont budynku, elewacji, itp. musi dokonać zgłoszenia i opłaty za każdy dzień zajęcia przestrzeni publicznej. I z reguły jest to bacznie monitorowane i skrupulatnie liczone przez samorządy. Podobnie też muszą czynić firmy reklamowe, które chcą wykorzystać przestrzeń publiczną dla celów reklamowych. Gdzie byli zatem odpowiedzialni za taki stan rzeczy pracownicy i jednostki samorządu terytorialnego zajmujące się takimi sprawami? Można by zastanowić się, czy nie zachodzi tu podejrzenie działań korupcyjnych? Sprawa jest o tyle dziwna, że kontenery, na których umieszczono logo fundacji w rzeczywistości należą do prywatnej firmy, służąc zbiórce odzieży przeznaczonej do sprzedaży w wyspecjalizowanych sklepach z odzieżą używaną. Dlaczego osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo ruchu drogowego przy pasach drogowych, nie interweniowały czy nie interesowały się tym, że kontenery na odzież wielu wypadkach stoją w miejscach zagrażających ruchowi aut, rowerów i pieszych?
Niewątpliwie działania kontrolno-informacyjne podjęte w ostatnim czasie przez izby obrachunkowe przyczynią się do zwiększenia świadomości samorządów o tym, że kontenery przeznaczone do zbiórki odzieży niewątpliwe są elementem normalnej działalności gospodarczej prowadzonej przez prywatne firmy i jako takie powinny podlegać i być normalnie traktowane według taryfikatora opłat za zajęcie miejsca pod tego typu kontener. I nie można ulegać opinii, że służy to akcji charytatywnej jakiejś fundacji czy utylizacji zbędnej odzieży, bowiem odzież ta jest dalej segregowana i sprzedawana, a biznes jest wysoce dochodowy. Można też wskazać pozytywne przykłady, że są w Polsce firmy, które wypełniają wszelkie normy prawne, organizacyjne i finansowe związane z umieszczeniem takich kontenerów, posiadają zawarte umowy z samorządami, spółdzielniami, wspólnotami i płacą za to uzgodnione opłaty np. kontenery firmy T. z Pruszcza Gdańskiego z logo Caritas. Działania nieuczciwych i nierzetelnych firmy, takich jak W. z Skarżyska-Kamiennej niewątpliwie wpływają na postrzeganie całej branży, co z kolei odbija się na uczciwie działających i ciężko pracujących na swoją renomę firm z tej branży. Warto też podkreślić, że zwrócenie uwagi na ten temat przez izby obrachunkowe, powinno skutkować zwiększonymi opłatami do budżetów samorządów, co jest też, niejako przy okazji, jednym z celów tej publikacji, a także zmierzać do równego traktowania podmiotów rynku gospodarczego oraz eliminacji nieuczciwych firm.
Napisz komentarz
Komentarze