Informacje ogólne.
W księdze wieczystej znajdują się informacje na temat konkretnie oznaczonej nieruchomości (co do zasady są to numery działek nadane geodezyjnie). Składa się ona z czterech działów: pierwszy wskazuje ww. oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z własnością, drugi - wpisy dotyczące własności oraz (ewentualnego) prawa użytkowania wieczystego, trzeci - wpisy dotyczące (ewentualnych) tak zwanych ograniczonych praw rzeczowych, za wyjątkiem hipotek (obejmują więc różnego rodzaju ograniczenia właściciela we władaniu nieruchomością) oraz czwarty - wpisy dotyczące (ewentualnych) hipotek (czyli wskazujące na kredyty udzielone pod hipotekę danej nieruchomości). Istotną informacją jest, iż księgi wieczyste są prowadzone przez sądy rejonowe oraz są jawne.
Korzyści posiadania księgi wieczystej dla nabywcy i sprzedawcy nieruchomości.
Z pozycji nabywcy oznacza to tyle, iż w przypadku nieświadomego zakupu obciążonej ograniczonymi prawami rzeczowymi lub hipoteką nieruchomości, dla której została założona księga wieczysta, nie można zasłaniać się niewiedzą o stanie prawnym tej nieruchomości. Oczywiście pod warunkiem, iż dokonane zostały wszystkie odpowiednie wpisy (a tak co do zasady być powinno). Dlatego już na etapie rozważania zakupu np. określonej działki, dobrze jest dokonać jej weryfikacji poprzez ustalenie, czy została dla niej założona księga wieczysta, a następnie sprawdzić, jakie są w niej wpisy. Obecnie czynność ta nie wymaga wiele wysiłku, ponieważ można to zrobić nawet przez Internet. Z pozycji sprzedawcy natomiast, posiadanie księgi wieczystej dla nieruchomości planowanej do sprzedaży w sposób zdecydowany ułatwia jej sprzedaż. Analogicznie brak księgi wieczystej obniża wiarygodność nieruchomości i może skutkować trudnościami w znalezieniu nabywcy, ponieważ nie każdy będzie chciał podjąć takie ryzyko. Dodatkowo księga wieczysta stanowi (można powiedzieć) niezbity dowód własności, dzięki czemu zapobiega późniejszym trudnościom przy ewentualnych formalnościach spadkowych - jakie miały (a czasem nadal mają) miejsce w przypadku spadku np. po dziadkach w postaci nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym wynikającym jeszcze z sytuacji czasów powojennych.
Sposób i koszt założenia księgi wieczystej.
Co do zasady każda nieruchomość powinna mieć założoną księgę wieczystą, ale w Polsce nie ma takiego obligatoryjnego obowiązku. Niemniej ze względu na korzyści, jakie z tego płyną warto to zrobić. Księgę wieczystą zakłada się na wniosek. Wniosek taki może zostać natomiast złożony przede wszystkim przez właściciela nieruchomości. Aczkolwiek prawo to przysługuje również przykładowo uprawnionemu wierzycielowi, którego prawo podlega wpisowi do księgi wieczystej (ma to na celu zabezpieczenie jego prawa). Ponadto, założenie księgi wieczystej można zlecić notariuszowi, który wymaga wówczas przedłożenia mu niezbędnej dokumentacji. Za założenie księgi wieczystej pobierana jest opłata stała w wysokości 100,00 zł. Jednocześnie, w przypadku zlecenia tej czynności notariuszowi koszty będą wyższe ze względu na konieczność zapłaty naliczonych opłat za czynności notarialne (tzw. taksy).
Warto również wiedzieć, że opłatom podlegają również wnioski o wpisy do księgi wieczystej (przykładowo w przypadku zmiany właściciela nieruchomości). Niemniej niezależnie od kosztów, biorąc pod uwagę korzyści finansowe ewentualnych transakcji, każda nieruchomość powinna posiadać założoną księgę wieczystą.
