Historia Tczewa: Komandor Adam Mohuczy, dyrektor Szkoły Morskiej

To on podjął się trudu zorganizowania największej morskiej uczelni w Drugiej Rzeczpospolitej. Zarządzał nią do 1929 r. Wtedy to, na wskutek rozgrywek politycznych, został zmuszony do rezygnacji z zajmowanego stanowiska.

Pasjonat morskiej edukacji
Dokładnie 1 sierpnia 1929 r. dyrektorem Szkoły Morskiej w Tczewie został komandor Adam Mohuczy. Przyjrzyjmy się tej postaci, bowiem w tym tygodniu obchodzimy 55. rocznicę jego śmierci. Przyszły marynarz przyszedł na świat w 1891 r. w Witebsku. Ukończył gimnazjum wileńskie, po czym zaciągnął się do Morskiego Korpusu. W latach młodości pełnił służbę na rosyjskich okrętach. Podczas walk I wojny światowej przeszedł kurs pływania podwodnego. Jednak w tamtym czasie zaczęła go pasjonować edukacja morska.
Po zakończeniu wojny przeszedł do polskiej marynarki, początkowo służąc jako kapitan. W 1921 r. objął dowództwo nad kanonierką „Generał Haller”. Pasja nauczania sprawiła, że stał się organizatorem Tymczasowych Kursów Instruktorskich dla Oficerów Marynarki Wojennej. Od 1922 r. wykładał taktykę i strategię morską w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu. Dostrzegał braki w podręcznikach polskojęzycznych dotyczących edukacji morskiej, dlatego wydał dwie książki o walorach pedagogicznych. Był to zarys polityki morskiej oraz teksty dotyczące taktyki.

Znawca taktyki i strategii
Osiągnięcia w Polsce pozwoliły mu na kształcenie się poza granicami ojczyzny. Odbył studia wojskowe we francuskiej Ecole de Guerre Navale. Zdobył tam tytuł oficera sztabu generalnego. Wracając do kraju objął dowództwo nad gdyńskim portem wojennym. Jako znawca taktyki i strategii brał czynny udział w budowaniu polskich planów obronnych. Dał się poznać jako przeciwnik nadmiernego skoncentrowania sił dookoła Helu. Wytężoną pracą na wielu frontach zasłużył sobie na szacunek marynarzy. Jednak już w 1929 r. został na własną prośbę urlopowany, a dwa lata później przeszedł w stan spoczynku.
W 1929 r. przejął obowiązki Antoniego Garnuszewskiego i został dyrektorem tczewskiej Szkoły Morskiej. Jeszcze przed objęciem tego stanowiska, placówka ta została zaliczona do pierwszej kategorii szkół wyższych w Polsce. Przejmował więc instytucję, która miała ugruntowaną pozycję.

Bezpodstawnie oskarżony
W dalszych latach Tczew nie miał być już jednak siedzibą tej szkoły. Taką decyzję podjęły ówczesne władze państwowe widząc zamierający ruch w tczewskim porcie na Wiśle. O wiele dogodniejszym miejscem była dobrze rozwijająca się Gdynia. Wiosną 1930 r. podjęto ostateczną decyzję o przeniesieniu szkoły właśnie tam. Wraz z nią przeszedł dyr. Adam Mohuczy. Administrował placówką do 1936 r.
W okresie II wojny światowej przebywał w obozach jenieckich. Po przejściu światowej zawieruchy został powołany do służby czynnej w marynarce. Został zastępcą szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej. Pod koniec lat 40., będąc już w stanie spoczynku, został bezpodstawnie oskarżony o zaniedbania służbowe. Na wskutek sfingowanego procesu został w 1950 r. skazany na 13 lat więzienia. Wyrok odsiadywał w sztumskim więzieniu, gdzie zmarł 7 maja 1953 r.
Wkrótce nastąpiła polityczna odwilż. Adam Mohuczy został wtedy całkowicie zrehabilitowany.

Na podstawie: K. Ickiewicz, Morskie tradycje Tczewa. Szkice historyczne, Tczew – Pelplin 2005.
Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, t. 3, pod red. Z. Nowaka, Gdańsk 1997.