Janusz Uklejewski, nestor fotografików polskich, nie żyje

Ostatni raz widziałam Go 18 stycznia 2008 r. w Muzeum Historycznym Miasta Gdańska przy ul. Długiej z okazji wernisażu Jego dokumentalnych zdjęć ukazujących Gdańsk w 1945 roku w ruinie. Już wtedy nie widział. Przyprowadziła go żona i syn Jerzy. Wszystko jednak pan Janusz miał w oczach i w pamięci, opowiadał, jak wykonywał poszczególne zdjęcia i na które zwracał uwagę szczegóły. Powiedział do mnie w trakcie wernisażu: „Nikt wtedy prawie nie wierzył, że Gdańsk uda się odbudować. Byłem zatrudniony w „Gazecie Morskiej”. Ludzie pracowali przy odgruzowaniu za miskę zupy. Chciałem widoki uwiecznić. Dla siebie. Porażające wrażenie zrobiło na mnie to miasto bezludne. Wszystko było zniszczone. Ze zgliszcz podnosili obiekt za obiektem: architekci, rzeźbiarze, malarze, kamieniarze. Fotografowałem przy pracy prof. Józefą Wnukową wykonującą malowidła ścienne, i wielu innych artystów.” Całą kolekcję po zamknięciu wystawy przekazał wówczas do zbiorów tego muzeum.
Był czynny do ostatnich chwil życia. Porządkował i selekcjonował swoje zbiory. Setki zdjęć przekazał do innych pomorskich muzeów, w tym do Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko – Pomorskiej w Wejherowie.



Janusz Uklejewski, artysta fotografik, urodzony 21 maja 1925 roku w Grudziądzu. W latach 1945 – 1948 żołnierz I Samodzielnego Batalionu Morskiego Marynarki Wojennej oraz dziennikarz – fotoreporter redakcji „Gazety Morskiej”, „Marynarza Polskiego” i „Morza”. W latach 1948 – 1952 fotoreporter Wojskowej Agencji Fotograficznej a od 1952 do 1990 roku - Centralnej Agencji Fotograficznej w Warszawie. Przeszedł na emeryturę w 1990 roku. Zawodu uczył się w Dęblinie w latach 1940 -1944 w zakładzie fotograficznym A. Złotnicka. Z tego okresu pochodzi archiwum Uklejewskiego - 85 zdjęć upamiętniających zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach radzieckich z czasów okupacji. W czasie trwania II wojny światowej pracując przy pracach przymusowych na kolei w Dęblinie uwiecznił na zdjęciach wysadzanie niemieckich transportów kolejowych przez partyzantów. Autor i współautor kilkudziesięciu albumów fotograficznych w tym trzech o najsłynniejszych statkach „ORP Błyskawica”, „Dar Pomorza” oraz „Dar Młodzieży”. Jego prace były również eksponowane na wielu wystawach. Pierwsza autorska miała miejsce w 1949 roku w Sopocie, zaś w 1962 na pierwszym Salonie Fotografików Polski Północnej został laureatem „Złocistego Jantara”. Największa monograficzna ekspozycja prezentująca ponad 300 zdjęć odbyła się w 1976 roku w Gdyni. W 2005 roku jego prace zostały ukazane w Muzeum Narodowym w Warszawie na wystawie „ Początek drogi. Sierpień 1980 – grudzień 1981”. Fotografie Uklejewskiego były również eksponowane na wystawach zagranicznych m.in. World Press Foto w Hadze i Interfoto w Pradze. Został uhonorowany nagrodą Prezydenta Miasta Gdyni oraz Ministra Handlu Zagranicznego i Gospodarki Morskiej. Trzykrotnie był laureatem nagrody marynistycznej Ministra Żeglugi. Odznaczony Złotym Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Oficerskim Orderem Odrodzenia Polski. Część swoich bogatych zbiorów ofiarował do Archiwum Państwowego w Gdańsku, Muzeum Miasta Gdyni, Muzeum Marynarki Wojennej oraz Muzeum Historycznemu Miasta Gdańska. Jego prace są również zgromadzone w Archiwum Dokumentacji Mechanicznej oraz Archiwum Fotograficznym CAF/PAP.

WSPOMNIENIA
- Janusz był niezwykłe skromnym i wrażliwym artystą o wyjątkowo pogodnym usposobieniu,
aktywnym do niemal ostatnich dni swojego życia – powiedział Stanisław Składanowski, artysta fotografik, prezes Zarządu Okręgu Gdańskiego Związku Polskich Artystów Fotografików. - Nie zapomnę chwili, kiedy jeszcze kilka lat temu przy pięknej pogodzie, spotkałem Jego w towarzystwie syna, który prowadził go pod rękę wzdłuż nabrzeża Mariny.
Janusz miał na szyi aparat fotograficzny i pomimo zaawansowanej utraty wzroku wykonywał jeszcze zdjęcia. Rozmawialiśmy wówczas przez dłuższą chwilę i pomimo choroby - tak strasznej dla każdego człowieka jaką jest utrata wzroku, na jego twarzy rysował się uśmiech i radość.