Pamiątka Ostatniej Wieczerzy w Wielki Czwartek

Wielki Czwartek rozpoczyna w kościele katolickim Triduum Paschalne- na pamiątkę ustanowienia przez Jezusa dwóch Sakramentów: Eucharystii i kapłaństwa. W czasie mszy wieczerzy pańskiej przypominane są wydarzenia, które dokonały się w wieczerniku. Wśród nich istotny jest moment moment umycia nóg przez Chrystusa 12 apostołom.
Inne wielkoczwartkowe nabożeństwo to Msza Krzyżma Świętego. W gdańskiej archidiecezji odprawił ją o 10 w Katedrze Oliwskiej metropolita gdański abp Sławoj Leszek Głódź. Podczas mszy święcone zostały oleje, kapłani odnowili swoje przyrzeczenia. Oleje poświęcone przez biskupa są używane przy sprawowaniu niektórych sakramentów np. namaszczania chorych, chrztu czy bierzmowania.
Uroczystości wielkanocne rozpoczynają się mszą Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek. Punkt kulminacyjny osiągają w Wigilię Paschalną, a kończą się nieszporami Niedzieli Zmartwychwstania.


Msza krzyżma
W wielkoczwartkowe przedpołudnie we wszystkich kościołach katedralnych odprawiana został tzw. msza krzyżma (olej poświęcony podczas tej mszy świętej nazywa się w języku łacińskim chrisma). Liturgii tej przewodniczy biskup, a wraz z nim koncelebrują księża, reprezentujący całą diecezję. Odnawiają oni podczas tej mszy swe przyrzeczenia złożone w czasie święceń kapłańskich.
W czasie mszy poświęcone zostają także oleje, potrzebne do udzielania sakramentów świętych oraz do konsekracji kościołów lub naczyń liturgicznych. W pozostałych świątyniach odprawia się w Wielki Czwartek tylko jedną - wieczorną mszę z udziałem wszystkich miejscowych kapłanów. Jest to tzw. msza Wieczerzy Pańskiej, która rozpoczyna przeżycia Triduum Paschalnego.

Msza Wieczerzy Pańskiej
Podczas mszy Wieczerzy Pańskiej liturgia słowa przypomina przekazane Mojżeszowi Boże zalecenia, dotyczące przygotowania pierwszej uczty paschalnej, spożywanej jeszcze w niewoli egipskiej oraz nakaz corocznych obchodów święta.
Drugie czytanie, zaczerpnięte z Pierwszego Listu do Koryntian, zawiera świadectwo św. Pawła o ustanowieniu sakramentu Eucharystii w czasie Ostatniej Wieczerzy.
O wydarzeniach, które dokonały się w Wieczerniku, opowiada fragment Ewangelii według św. Jana, opisujący Chrystusowy akt pokornej miłości, wyrażający się umyciem nóg dwunastu apostołom. Swą posługę Jezus skomentował słowami: "Dałem wam bowiem przykład, abyście i wy tak czynili, jak Ja wam uczyniłem".

Obmycie nóg
Bezpośrednio po wielkoczwartkowej liturgii słowa następuje obrzęd obmycia nóg dwunastu chłopcom lub dojrzałym mężczyznom. Odziany na biało kapłan polewa wodą ich stopy i ociera je ręcznikiem, a następnie całuje. Gest ten nie jest tylko naśladowaniem wzoru Chrystusa, ale symbolizuje też włączenie się w Bożą miłość.
Liturgia eucharystyczna Wielkiego Czwartku upamiętnia moment ustanowienia Najświętszego Sakramentu - przeistoczenia chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa. Ewangelia według św. Łukasza tak opisuje owo wydarzenie: "Następnie wziął chleb, odmówiwszy dziękczynienie połamał go i podał mówiąc: "To jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę!" Tak samo i kielich po wieczerzy, mówiąc: "Ten kielich to Nowe Przymierze we Krwi mojej, która za was będzie wylana".
Prawo składania ofiary w imieniu społeczności wiernych Jezus przekazał apostołom i ich następcom, ustanawiając w ten sposób sakrament kapłaństwa.

Ciemnica
Po uroczystej komunii świętej wiernych Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do specjalnie przygotowanej Kaplicy Adoracji. Obrzęd ten, zrytualizowany w XII wieku, zapowiada przeżycia, związane bezpośrednio z misterium Męki Pańskiej.
Polska tradycja religijna określa tę ceremonię przeniesieniem Najświętszego Sakramentu do tzw. Ciemnicy, symbolizującej trudny czas Chrystusowej modlitwy w Ogrójcu, a przede wszystkim zniewagi doznawane podczas przesłuchania. Gaśnie wieczna lampka, płonąca przez cały rok przy tabernakulum.
Wcześniej, po odśpiewaniu na początku mszy Wieczerzy Pańskiej hymnu Chwała na wysokości Bogu, milkną dzwony, dzwonki oraz organy. Dzwonki zastępuje się stukotem drewnianych kołatek. Na znak osamotnienia Chrystusa, opuszczonego przez najbliższych, z ołtarza zdejmuje się obrusy. Zwyczaj ten pochodzi z czasów, gdy do sprawowania mszy używano przenośnych stołów; nieco później, do przełomu VII i VIII wieku, obrusy pozostawały na ołtarzu tylko podczas liturgii. Gest obnażenia ołtarzy przypomina również upokarzający epizod, poprzedzający moment ukrzyżowania Chrystusa - obdarcie z szat. (Interia.pl)

Triduum Paschalne
W Wielki Czwartek rozpoczynają się obchody Triduum Paschalnego (Świętych Trzech Dni). Od Wielkiego Czwartku do Niedzieli Zmartwychwstania Kościół wspomina najważniejsze wydarzenia w historii zbawienia: ustanowienie Eucharystii, mękę i śmierć Chrystusa oraz Jego zmartwychwstanie.

Obchody Paschalnego Triduum Męki i Zmartwychwstania Pańskiego rozpoczynają się wieczorną mszą świętą Wieczerzy Pańskiej, celebrowaną w Wielki Czwartek, kończą zaś - nabożeństwem nieszporów, odprawianym w Niedzielę Wielkanocną. W tradycji Kościoła rzymskokatolickiego triduum rozumie się jako trzy fazy misterium Odkupienia. Etap pierwszy - pożegnalna uczta, czyli Ostatnia Wieczerza, oraz zapowiedź ofiary, etap drugi - wydarzenia Wielkiego Piątku, zakończone śmiercią Chrystusa na krzyżu, etap trzeci - spoczynek w grobie i cud zmartwychwstania.Chrześcijańskie Święta Wielkanocne nawiązują do Paschy - największej uroczystości religii żydowskiej, obchodzonej na pamiątkę wyzwolenia Żydów z niewoli egipskiej. Słowo Pascha, w jidysz Pajsoch, w tłumaczeniu na język polski oznacza przejście - odnosi się do przejścia Chrystusa ze śmierci do życia, które dokonało się w momencie powstania z martwych w Wielką Noc.

Wielki Tydzień, którego częścią jest Triduum Paschalne, był świętowany dopiero od IV wieku, a samo Triduum Paschalne zastąpiło Triduum Sacrum, obchodzone do 1929 r.