Oświadczenie przewodniczących episkopatów Polski i Niemiec

Obie strony nauczyły się jednak, że „niezbędnymi elementami procesu budowania wspólnego dobra są cierpliwość, delikatność i prawdomówność”.

Oświadczenie przewodniczących episkopatów Polski i Niemiec: Budujmy wspólną przyszłość ponad przeszłością
(Dokument)

„Nie wracając wybiórczo do przeszłości, intensywniej budujmy wspólną przyszłość” – napisali biskupi polscy i niemieccy we wspólnym Oświadczeniu. Powstało ono z inicjatywy strony polskiej. Okazją opublikowanego dziś w Bonn i Częstochowie dokumentu jest 70. rocznica wybuchu II wojny światowej.

Autorzy Oświadczenia zauważają odchodzenie pokoleń, które przeżyły koszmar wojny oraz tych, którzy mieli odwagę wypowiedzieć słowa skruchy, rozpoczynając w ten sposób nowy rozdział w dziejach Polaków i Niemców. „Wszystkim nam potrzebne jest patrzenie w przyszłość, ku której chcemy zmierzać, nie zapominając (…) historycznej prawdy we wszystkich jej aspektach” – podkreślili biskupi.

Hierarchowie przywołali też słowa wspólnego listu z 1995 roku, opracowanego w 30. rocznicę wymiany listów polskiego i niemieckiego Episkopatu: „Tylko prawda może uczynić nas wolnymi, prawda, która niczego nie dodaje i niczego nie pomija, która niczego nie przemilcza i niczego nie przelicza”. Autorzy dokumentu mają nadzieję, że opracowywany właśnie wspólnie podręcznik polsko-niemieckiej historii „stanie się (…) źródłem wiedzy o naszej trudnej i obciążonej doświadczeniem przeszłości”.

Zdaniem biskupów polskich i niemieckich dziś nie można poprzestać jedynie na słowach „Przepraszamy i prosimy o przebaczenie”; potrzebne jest świadectwo obydwu Kościołów i współdziałanie. Płaszczyzną współpracy jest nade wszystko „dzieło ewangelizacji świata i podejmowanie wyzwań humanitarnych”, szczególnie w Afryce. Współczesnym świadectwem wiernych Kościoła w Niemczech i w Polsce jest „angażowanie się na rzecz wspierania rodziny i ochrony ludzkiego życia od poczęcia aż do naturalnej śmierci”. Modlitwa i troska o pokój to kolejna dziedzina współpracy obu narodów zjednoczonej Europy, która stwarza nową szansę na budowanie pokoju.

Oświadczenie przypomina tych wszystkich, „którzy pracowali na rzecz pojednania pomiędzy naszymi narodami, jak i wszystkimi narodami Europy”. Odwołuje się zarówno do biskupów – autorów słynnych listów z 1965 roku wymienionych między obydwoma episkopatami, jak i do katolików oraz całego społeczeństwa niemieckiego, organizatorów akcji pomocy Polakom w 1980 roku.

Biskupi nie ukrywają, że „droga pojednania i współpracy (…) była niekiedy trudna i nie pozbawiona nieporozumień i obciążeń”. Obie strony nauczyły się jednak, że „niezbędnymi elementami procesu budowania wspólnego dobra są cierpliwość, delikatność i prawdomówność”.

W tym duchu przywołują fakty historyczne – 1 września 1939 roku to „niemiecki Wehrmacht rozpoczął atak na Polskę”, a „narodowosocjalistyczne Niemcy rozpętały w Europie wojnę”. Biskupi przypominają też losy naszych narodów w okresie i po II wojnie światowej. Podkreślają, że pierwszymi wypędzonymi byli Polacy i to w wyniku działań wojennych zarówno wojsk hitlerowskich, jak i radzieckich. Polscy i niemieccy biskupi zgodnie potępiają wypędzenia „nie zapominając przy tym o wewnętrznej zależności i następstwie wydarzeń”.

Autorzy Oświadczenia zwracają uwagę, że w „niektórych społecznych czy politycznych tendencjach ujawnia się pokusa propagandowego wykorzystania raz już w historii zaistniałych zranień i pobudzania resentymentów wynikających z jednostronnych interpretacji historycznych; Kościół będzie nieustannie i zdecydowanie występował przeciw takiemu odejściu od prawdy historycznej”. W tym kontekście biskupi apelują do mediów, by „sprostali swojej odpowiedzialności za klimat wzrastającego zaufania między Polakami a Niemcami”.

Dokument nie jest wspólnym listem episkopatów Polski i Niemiec a oświadczeniem przewodniczących obydwu episkopatów z okazji 70. rocznicy rozpoczęcia II wojny światowej. Widnieją pod nim podpisy arcybiskupów Józefa Michalika i Roberta Zollitscha. Oświadczenie podpisali także bp Wiktor Skworc i abp Ludwik Schick, stojący na czele zespołów ds. kontaktów między konferencjami biskupów Polski i Niemiec.
Częstochowa/Bonn, 25.08.2009
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
W niedzielę 30 sierpnia o godz. 10.00 w katedrze berlińskiej, pod wezwaniem św. Jadwigi Śląskiej, zostanie odprawiona Msza św. za wszystkich, którzy zginęli w czasie II wojny światowej oraz o w intencji pokoju na świecie. Przewodniczyć jej będzie arcybiskup Berlina, kard. Georg Sterzinsky. Wspólnie z nim Eucharystię będą odprawiać członkowie zespołu ds. kontaktów między obydwoma episkopatami; ze strony polskiej abp Kazimierz Nycz oraz biskupi Wiktor Skworc i Jan Kopiec, a ze strony niemieckiej arcybiskupi Ludwik Schick i Reinhard Marx oraz bp Konrad Zdarsa.


(jk/bpkep © Biuro Prasowe KEP 2009)