Pielgrzymka Rolników i Święto Dziękczynienia Bogu za Plony

Od 26 lat rolnicy z całej Polski przybywają na Jasną Górę z wieńcami żniwnymi, aby przez ręce Maryi złożyć Bogu uroczyste dziękczynienie za plony i prosić o urodzaje. Tegoroczną pielgrzymkę do Jasnogórskiego Sanktuarium rolnicy rozpoczęli w sobotę 6 września. Mszę św. celebrował biskup elbląski Jan Styrna, krajowy duszpasterz rolników. Po Eucharystii metropolita częstochowski abp Stanisław Nowak przewodniczył modlitwie Apelu Jasnogórskiego.
Rolnicy przeżyli nabożeństwo Drogi Krzyżowej, a po całonocnym czuwaniu na modlitwie, odmówili o godz. 4.00 nad ranem Godzinki o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny.

„Do Matki Dobrego Pasterza”
Uroczysta Msza św. z błogosławieństwem wieńców żniwnych rozpoczęła się w niedzielę o godz. 11.00. Głównym celebransem był abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański i zastępca przewodniczącego Episkopatu.

Hasłem tegorocznego dziękczynienia za plony jest wezwanie: „Do Matki Dobrego Pasterza”. „Jezus Chrystus, jest naszym Pasterzem, który nas prowadzi, karmi Słowem i Chlebem życia, poszukuje i wprowadza do swej Owczarni-Kościoła” – podkreślił bp Styrna, odpowiedzialny za duszpasterstwo rolników z ramienia Episkopatu. W kulturze religijnej wsi wymiar maryjny jest bardzo wyraźny. Rytm pracy na roli został w szczególny sposób złączony z kultem Matki Bożej.

Matka Boska Siewna
W uroczystość Wniebowzięcia NMP, tradycyjnie zwaną Matki Bożej Zielnej, w kościołach święci się płody ziemi, zioła i kwiaty, dojrzałe zboża i owoce. Uroczystość Narodzenia NMP (8 września), zwana dniem Matki Boskiej Siewnej, rozpoczyna siewy zbóż ozimych i jesienne orki. Rolnicy czczą też Matkę Bożą Kwietną, Jagodną i Śnieżną, która strzeże przed upałami w lecie. Przy przydrożnych krzyżach i kapliczkach odbywają się nabożeństwa majowe, a w kościołach odmawia się godzinki ku czci Maryi Niepokalanie Poczętej.

Krajowe Duszpasterstwo Rolników jest od 1996 r. kontynuacją Komisji Duszpasterstwa Rolników, którą Konferencja Episkopatu Polski powołała 2 grudnia 1982 r. W zeszłym roku obchodzona była 25 rocznica stałego duszpasterstwa rolników w Polsce. Pierwszym przewodniczącym komisji był bp Jan Gurda, a jego następcą bp Roman Andrzejewski. Komisja, w skład której wchodziło jedenastu członków, opracowała statut Duszpasterstwa Rolników. W 1996 r. zlikwidowano komisję, powierzając opiekę nad rolnikami krajowemu duszpasterzowi rolników; pozostał nim bp Andrzejewski. Na 313. zebraniu plenarnym Episkopat wybrał na to stanowisko bp. Jana Styrnę, który koordynuje prace duszpasterstwa rolników od 2 lipca 2001 r.

„W naszym duszpasterzowaniu wpatrujemy się w Dobrego Siewcę z ewangelijnej przypowieści. Siejąc obficie ziarno Słowa Bożego musimy starać się o dobrą uprawę gleby ludzkich serc” – wyjaśnia bp Styrna. Krajowy Duszpasterz Rolników podkreśla, że w głoszeniu „Ewangelii pracy” rolnikom zawsze trzeba ukazywać ich szczególną rolę i miejsce w Bożej Opatrzności, bo „z tego wynika godność zawodu i pracy rolnika, wymiar posłannictwa i służby, realny wymiar ich patriotyzmu na co dzień”. „Nie wolno nie uwzględniać oczywistej konieczności bytowania, godnych warunków życia i rozwoju, opłacalności rolniczego trudu”.

Troska o wartościowe dziedzictwo kulturowe wsi
Diecezjalni duszpasterze rolników wspierają ideę samorządności i uczestnictwa rolników w życiu społeczności lokalnej, wspierają ich współpracę z instytucjami realnie wspomagającymi rolnictwo. Szczególnie istotne jest też budzenie aspiracji, zwłaszcza wśród młodzieży, i troska o wartościowe dziedzictwo kulturowe wsi. W niektórych środowiskach funkcjonują katolickie uniwersytety ludowe, które w poszczególnych diecezjach noszą różne nazwy (np. Prymasowski Uniwersytet Ludowy w Strzelnie dla archidiecezji gnieźnieńskiej, w diecezji łomżyńskiej Społeczny Kościelny Uniwersytet Ludowy, w archidiecezji lubelskiej Katolickie Wszechnice Ludowe). Dzięki nim mieszkańcy wsi mogą poszerzać swoje wiadomości nie tylko w zakresie wiedzy agrarnej, ale także bankowości, prawa czy nauki języków obcych.

Jedną z form duszpasterstwa rolników są ogólnopolskie dożynki, organizowane na Jasnej Górze od 1982 r. Co roku uczestniczy w nich około 100 tys. osób. Dziękczynienie za plony organizowane jest też na szczeblu diecezjalnym, dekanalnym i parafialnym. W 1989 r. władze państwowe zrezygnowały z organizowania ogólnopolskich dożynek o charakterze świeckim i po raz pierwszy wzięły udział w dożynkach na Jasnej Górze.

Od 2001 r. Krajowe Duszpasterstwo Rolników wydaje raz w roku zbiór kazań okolicznościowych, jako pomoc dla kapłanów środowisk wiejskich. Materiały dla duszpasterstwa rolników przygotowuje też Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników, które w 1990 r. powołał bp Roman Andrzejewski. Warto zaznaczyć, że Fundacja "Solidarna Wieś" i Tygodnik Rolników „Obserwator” w 2005 r. – dwa lata po śmierci biskupa – ustanowiły nagrodę im. bp. Romana Andrzejewskiego. Laureatami nagrody dla osób szczególnie zasłużonych dla rozwoju wsi i rolnictwa byli dotychczas m.in. prymas Polski kard. Józef Glemp i prof. Andrzej Stelmachowski.

Patron rolników
Patronem rolników jest św. Izydor Oracz. Święty urodził się w Madrycie ok. 1080 r., przedstawiany jest z atrybutami nawiązującymi do wydarzeń w jego życiu: Anioł, który orze podczas modlitwy Świętego, pług zaprzężony w dwa woły, kłosy, laska, spod której wypływa źródło, różaniec. W liturgiczne wspomnienie św. Izydora (15 maja) rozpoczyna się czas nabożeństw i modlitw o urodzaje. Rolnicy czczą także św. Marka jako orędownika w sprawach pogody i szczególnego ich patrona. Rozwija się także kult bł. Karoliny Kózkówny, pochodzącej z podtarnowskiej wsi Wał-Ruda, która na początku I wojny światowej zginęła z rąk żołnierza carskiego, broniąc dziewictwa. Podczas beatyfikacji Karoliny Kózkówny w 1987 r., Jan Paweł II zachęcał: „Duszpasterstwo rolników niech idzie i rozwija się (...), formując uczestników rolniczych wspólnot duszpasterskich i wypracowując coraz głębsze formy życia wewnętrznego, które ukazywać będą trud życia rolniczego jako realizację woli Boga i codziennej powinności człowieka, jako powołanie”.