„Esperancka Mateczka” z Wrzeszcza zatańczyła z Zamenhofem

Międzynarodowy język esperanto powstał po to, by zbliżyć do siebie ludzi. Jego twórca, Ludwik Zamenhof, wyznawał zasadę Woltera: „mnogość języków jest jednym z największych nieszczęść życia”. Do działania skłoniła go atmosfera rodzinnego Białegostoku. Esperanto popularyzowano mocno także w okresie międzywojennym w wielonarodowym Gdańsku.
„Gdański ruch esperancki 1907 2007” to tytuł książki Józefa Golca, której promocja odbędzie w sobotę, 25 października w Sali konferencyjnej Urzędu Miasta przy ul. Kościuszki 25/27 w Sopocie.

Kompendium wiedzy
Autor zamieścił tam kronikarskie zapisy biograficzne i życiorysy pięćdziesięciorga trojga pionierów i działaczy ruchu esperanckiego na Pomorzu Gdańskim. Na końcu książki pomieszczono siedemset pozycji bibliograficznych – druków zwartych i artykułów na temat ruchu esperanckiego na Ziemi Gdańskiej. Jest także 137  zdjęć i ilustracji graficznych.
- W 1912 r. w Gdańsku odbył się Kongres Esperantystów zorganizowany przez organizację niemiecką – mówi Józef Golec. – Do organizacji Światowego Kongresu Esperantystów w 1927 r. przyczyniła się w dużym stopniu Anna Eliza Tuschinski. Działaczka mieszkała, zmarła i została pochowana we Wrzeszczu.
Anna Eliza Tuschinski wyszła za mąż za kupca gdańskiego, Tuschinskiego. Jej matka pochodziła z polskiej rodziny.
- We Wrzeszczu zostali jej potomkowie – kontynuuje Józef Golec. – Bardzo mi zależy, żeby - poprzez publikacje prasowe i internetowe do nich dotrzeć. - Serdecznie apeluję o przekazywanie wszelkich na ten temat informacji.

Zatańczyła z Zamenhofem
Anna Eliza Tuschinski urodziła się 4 grudnia 1841 r. w Gdańsku w rodzinie ewangelickiej. Była córką Gustawa Lorweina i Adeli z domu Juchnowicz. Nauczyła się języka esperanto na początku minionego wieku i prowadziła kursy, działała na rzecz popularyzacji języka. W listopadzie 1907 r. z jej inicjatywy zarejestrowano pierwsze Danziger Esperanto Verein  (Gdańskie Towarzystwo Esperantystów).
- To był początek zorganizowanego ruchu esperanckiego w Gdańsku – dodaje Józef Golec. – Po trzech latach organizacja gdańskich esperantystów liczyła już stu członków. – Nazywano ją „Esperanto Patriento” (Esperancka Mateczka). Anna Eliza Tuschinski zyskała sobie zasłużone uznanie w międzynarodowym ruchu esperanckim.
Wzięła udział w IV Światowym Kongresie Esperantystów w Dreźnie w 1908 r. Tam po raz pierwszy spotkała Ludwika Zamenhofa. Zatańczyli jako pierwsza para na balu kongresowym.  Na Kongresie w Dreźnie odbyło się pierwsze posiedzenie Światowego Związku Esperantystów. Jednym z pierwszych wybranych delegatów była gdańska pionierka, Anna Eliza Tuschinski.

* * *
W 2009 roku w Białymstoku odbędzie się 94. Światowy Kongres Esperantystów. Wezmą w nim udział również działacze gdańscy. W Białymstoku urodził się i wychował Ludwik Zamenhof (1859 – 1917) twórca międzynarodowego języka esperanto. Z zawodu był lekarzem okulistą z tytułem doktora, znany był jako poliglota. Na Kongresie – wśród wydawnictw – znajdzie się i ta książka.
* * *
Życiorysy i biogramy w książce
Pionierzy: Anna E. Tuschinski, Bp Konstantyn Dominik, Kazimierz Majorkiewieź, Ks. Antoni Troszyński, Edwarda Kamińska, Ludwik Siekierski, Albin Makowski, Józef Toczyski, Erazm Nawrowski,

Działacze wybrzeżowego ruchu esperanckiego:
Babiarz Krystyna, Bedyński Tomasz, Binnebesel Bernard, Dowejko Piotr, Emler Wacława Daniela, Golec Józef, Golec-Pędzisz Lubomila, Greger Jadwiga, Grochocińska Apolonia, Heyn Sławomira, Jabłoński Henryk, Kamieniecka Zofia, Kamiński Klemens, Kearney Władysława, Kejna Matylda, Kosicki Henryk, Kozaczuk Henryk, Kozyra Edward, Krzyżak Kazimierz, Livchic Moryc, Markowska Maria, Marszałkowski Andrzej, Mazur Mirosława, Ks. Nowakowski Tadeusz, Olejniczak Teresa, Orzech Józef, Pieróg Janina, Pietrzak Marek, Pietrzykowski Mieczysław, Ks. Płatek Stanisław, Siczek Anna, Siczek Wanda, Sitek Eligiusz, Sulak Adam, Szatkowski Czesław, Szczygłowska Irena, Tomanek Zbigniew, Tuszer Stefan, Twardowska Elwira, Tylkowski Zbigniew, Wasiuk Jadwiga, Wilczyński Ireneusz, Wolak Janusz, Ziomek Maksymilian.