Ostatnio trochę mniej mówi się o projekcie Nowego Szlaku Jedwabnego. Czy jest to szansa rozwojowa dla Kazachstanu i Polski we współpracy z Chinami?
Szlak Jedwabny jako projekt międzynarodowy został ogłoszony przez Chiny, a my jesteśmy w pewnej synergii z tym szlakiem, ponieważ zdajemy sobie sprawę, że jesteśmy krajem tranzytowym. I chcemy maksymalnie wykorzystać ten walor. W przeciągu ostatnich dziesięciu lat w Kazachstanie wszystkie tranzytowe korytarze, zostały wykonane w 100%. Inwestycje w modernizację dróg kolejowych w Kazachstanie osiągnęły dotychczas wartość 30 mld. dolarów. To są już kompletnie wykonane projekty.
Wszystkie korytarze komunikacyjne zarówno kolejowe i autostradowe mają status międzynarodowy, czyli odpowiadają wszystkim standardom. A Kazachstan jest największym producentem w regionie szyn kolejowych. Wykonuje je prywatna firma. My zmodernizowaliśmy w tej chwili nie tylko koleje, ale też porty morskie na morzu Kaspijskim. Przez Kazachstan przechodzi kilka korytarzy. Są co najmniej 4 główne korytarze. I na wszystkich odcinkach my jesteśmy długotrwałym i solidnym partnerem, bo nam zależy na tym tranzycie. Dla nas w tym wszystkim bardzo ważny jest rachunek ekonomiczny. Według informacji od naszych kolejarzy ok. 40% dochodów pochodzi z tranzytu. W 2016 roku liczba przewozów kontenerowych przez Kazachstan, Polskę oraz korytarz europejski wyniosła ok. 110 tysięcy kontenerów. W 2017 roku było to 200 tysięcy kontenerów, w 2018 rok 345 tysięcy kontenerów, a w tym roku oczekuje się pół miliona kontenerów.
Przyszły rok to około 600 tysięcy, za dwa lata będzie to 800 tysięcy kontenerów. I to nie są cyfry wirtualne, ponieważ większość tych liczb tworzy rynek chiński, a to przechodzi przez Kazachstan. My sobie zdajemy z tego sprawę. Mamy podpisane długoletnie umowy z 17 prowincjami Chin. Każdy kontener rząd chiński subsidiuje, a nam zależy na tych korytarzach. My z kolei wpuszczamy przez południową bramę i wypuszczamy przez północną dalej. Nasza poczta, która obsługuje towary, też chce współpracować z polskimi podmiotami przewozowymi. Jeżeli pomnożymy 500 tysięcy kontenerów, to możemy zobaczyć jaka to jest kwota. Konkurencja nie śpi i są inne kraje, które mogą sobie stworzyć takie możliwości. Podkreślam, że wartość w kontenerach jest zupełnie inna niż 15 lat temu.
Ważnym elementem budowania przyjaznych stosunków jest wymiana kulturalna, naukowa, środowiskowa czy sportowa. Czy istnieje w tym obszarze zaawansowana współpraca pomiędzy samorządami, uczelniami, organizacjami pozarządowymi czy klubami sportowymi?
Jeśli chodzi o samorządy, może zacznę od tego, współpracujemy z paroma województwami, nasze obwody kazachskie mają podpisane umowy międzyregionalne, chociażby Województwo Wielkopolskie z Obwodem Turkestańskim, a obecnie Województwo Śląskie chce nawiązać współpracę z Obwodem Karagandyńskim. Województwo Podlaskie też chce współpracować z innym regionem, Pomorskie także. My w regionach jesteśmy na etapie tworzenia algorytmów, finansowania regionów, podziału podatków i te doświadczenia z Polski są bardzo ciekawe. Idzie za tym wymiana kulturalna, zespołów, chociażby ostatnio wystąpienie naszego Etno zespołu w województwie Lubuskim, za co dostał specjalną nagrodę.
A jeśli chodzi o sport to w czerwcu w Wrocławiu, stolicy województwa dolnośląskiego, po raz pierwszy w historii w Europie zostały przeprowadzone mistrzostwa Europy w zapasach w stylu kazachskim. Zapasy w stylu kazachskim są mocno promowane, my w pełni finansujemy takie projekty. Mieliśmy polskich trenerów w Kazachstanie, którzy pracowali w klubach sportowych, natomiast jeśli chodzi o uczelnie to tutaj mamy duże pole do popisu. Mamy ponad 100 umów międzyuczelnianych. Gdańsk też nie jest wyjątkiem, mamy kilka uczelni prywatnych i państwowych z Gdańska, które mają podpisaną umowę z Kazachstanem. Jest ponad 1100 studentów z Kazachstanu w Polsce, którzy studiują i opłacają swoje studia i pobyt. To też pokazuje, że mamy dużą dynamikę przyjazdów naszych studentów do Polski. Studiują tu w języku angielskim, czyli już polskie uczelnie udostępniają programy, które są w pełni w języku angielskim.
Panie Ambasadorze muszę zadać jeszcze jedno pytanie o polską diasporę mieszkającą w Kazachstanie, a od lat na ten temat żywo dyskutuje się w Polsce. Jak wiadomo są też potomkowie zesłańców carskich. Marzeniem kiedyś tych ludzi było powrócić do swojej historycznej Ojczyzny. Jak Pan to widzi, czy są szanse ich pełnego powrotu do Ojczyzny Ich Dziadków. Czy mogą liczyć na jakieś ułatwienia ze strony rządu Kazachstanu?
Pan wie, Kazachstan jest krajem wielonarodowym, w naszym kraju mieszka wiele narodowości, jest to taki mix kultur, co jest to dużą wartością naszego społeczeństwa. My się cieszymy, że mamy takie wielonarodowe i wielokulturowe społeczeństwo. Staramy się nie dzielić. W Kazachstanie dzięki decyzji pierwszego prezydenta, zostało stworzone zgromadzenie ludzi, które zrzesza przedstawicieli wszystkich narodowości, w tym oczywiście Polaków. Zgodnie z naszą konstytucją każdy ma prawo wolności i prawo do podejmowania decyzji. Jeżeli jakikolwiek obywatel chce zmienić miejsce zamieszkania albo wrócić do ojczyzny historycznej ma pełne prawo, nie ma żadnych ograniczeń. Wszystko jest legalne, otwarte i możliwe.
Obecnie w Kazachstanie żyje 34 tysiące zadeklarowanych Polaków. Kiedyś było prawie ich 100 tysięcy. Zgodnie z działaniami repatriacyjnymi, według mojej opinii, do Polski przyjechało ok. 6 tysięcy. To nie jest duża liczba. Około 60 tysięcy wyjechało do Federacji Rosyjskiej, czy do Białorusi. Dzisiaj jest zupełnie inna sytuacja Panie redaktorze. Nie ma takiego trendu, aby chcieli wyjechać. Oczywiście my się cieszymy, że zostają, ale my nie możemy powiedzieć, że nie mogą jechać. Ciekawą rzeczą jest fakt, że w całym Kazachstanie jest tylko 1% katolików, ale parafie są we wszystkich obwodach.
Dziękuję Panie Ambasadorze za przybliżenie naszym Czytelnikom naszych relacji oraz możliwości pogłębienia przyjaźni i zacieśnienia współpracy.
