Płatnik składek przesyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych formularz ZSWA, w którym podaje informacje o pracownikach, za których opłaca składki na Fundusz Emerytur Pomostowych, liczbę stanowisk pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz wysokość należnych składek. W 2024 roku taki dokument złożyło w całym kraju prawie 8 tys. płatników za ponad 306 tys. pracowników.
Prace w szczególnych warunkach wiążą się z ryzykiem, które wraz z wiekiem może prowadzić do trwałego pogorszenia zdrowia. Wykonywane są w środowisku, które naraża na działanie sił natury np. pod ziemią, na wodzie, w wodzie lub w powietrzu, albo w trudnych warunkach technologicznych, takich jak wysoka lub niska temperatura, duży wysiłek fizyczny czy podwyższone ciśnienie. Nawet przy stosowaniu środków ochrony i profilaktyki, tego typu prace stawiają wymagania, które mogą przekraczać możliwości starszych pracowników.
Prace o szczególnym charakterze wymagają dużej odpowiedzialności i dobrej sprawności psychofizycznej, ponieważ ich wykonywanie wiąże się z bezpieczeństwem publicznym. Z czasem, jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, predyspozycje do takiej pracy mogą się pogarszać z powodu naturalnych procesów starzenia i spadku sprawności.
Osoby zgłoszone przez płatników z województwa pomorskiego jako te, które pracowały w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze stanowią 6,6 proc. wszystkich takich pracowników w kraju. Udział ten nie zmienił się w porównaniu z 2023 rokiem.
W 2024 roku większość osób zgłoszonych przez płatników w dokumentach ZUS ZSWA to mężczyźni. Stanowili blisko 72 proc. Średni wiek osoby, która wykonywała pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wynosił w kraju 44,9 roku, a na Pomorzu nieco mniej, bo 44,1 roku. Najliczniejsze były grupy wiekowe 50–54 lata i 55–59 lat. Należał do nich co trzeci ubezpieczony. Średni staż pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wyniósł 7,2 roku. Najwięcej było tych, którzy dopiero zaczęli pracę, gdyż ponad 13 proc. miało za sobą nie więcej niż rok stażu. Kolejni byli doświadczeni pracownicy, ponad 11 proc. legitymowało się aż 15-letnim stażem.
Wśród mężczyzn najliczniejsza grupa to kierowcy autobusów, trolejbusów i motorniczowie, którzy stanowili ponad 18 proc. wszystkich zgłoszonych pracowników. Z kolei kobiety najczęściej reprezentowały kod 224, czyli personel medyczny pracujący w zespołach operacyjnych i anestezjologicznych na ostrym dyżurze. Stanowiły one aż 1/3 wszystkich zgłoszonych kobiet.
W niemal całej Polsce najwięcej osób pracujących w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze to również kierowcy autobusów, trolejbusów i motorniczowie. Ich udział wśród wszystkich zgłoszonych wahał się od niemal 9 proc. w woj. opolskim do aż 21 proc. na Mazowszu. Na Pomorzu także dominowała ta grupa, stanowili blisko 16 proc. pracowników objętych zgłoszeniami ZUS ZSWA za 2024 rok. Na kolejnych miejscach w Pomorskiem znaleźli się maszyniści pojazdów i kierownicy pociągów, których było 6,3 proc. Tuż za nimi uplasował się personel opiekujący się mieszkańcami domów pomocy społecznej dla osób przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie dzieci, młodzieży i dorosłych. To aż 6,1 proc. zgłoszonych pracowników.
Pracownicy z pomorskich firm to 58,8 proc. wszystkich, którzy pracowali na statkach żeglugi morskiej. Kolejni byli pracownicy morskich platform wiertniczych 52,9 proc. i co drugi rybak morski.
Napisz komentarz
Komentarze